πολυφωτογραφημένος ο Γκόνος Γιώτας! γεννήθηκε το 1866 στα Γιαννιτσά. Από το Φεβρουάριο του 1905 έδρασε στη λίμνη των Γιαννιτσών - ο βάλτος και οι καλύβες του ήταν το πραγματικό του σπίτι. Ο στρατηγός Κάκκαβος τον ονόμασε "το στοιχειό της λίμνης"

 φωτογραφία βρέθηκε και στο Δοξάτο! στην οικογένεια Άξιου Καρατζόγλου! ενεργού πολίτη του τόπου

του ΓΙΑΝΝΗ ΜΕΓΑ

Οι φωτογραφίες είναι από το αρχείο του συγγραφέα"Πολύ λίγοι άνθρωποι, ακόμα και ανάμεσα στους πολύ καλά πληροφορημένους, αντιλήφθηκαν τον Ιούλιο του 1908 ότι η ανατροπή του απολυταρχικού καθεστώτος και η αποκατάσταση του συντάγματος τον Μιντχάτ πασά ήταν η πιο παράξενη και εξαίσια μπλό­φα που πλάσαρε το "Κομιτάτο Ενώσεως και Προόδου" στην Ευρώπη. Για να είμαστε απόλυτα αμερόληπτοι, πρέπει να παραδεχθούμε ότι δεν υπήρξε κανείς που να μην εξαπατήθηκε... Οι διακηρύξεις και οι διαδηλώσεις με τη σφραγίδα του Κομιτάτου που οργανώθηκαν τις μέρες αμέσως πριν και αμέσως μετά την επανάσταση της 10ης Ιουλίου, οι αμέτρητες εκδηλώσεις συμπάθειας, οι απίστευτες σκηνές συμφιλίωσης που πρόσφεραν οι Βούλγαροι, οι Έλληνες και οι Αλβανοί, καθώς και οι λόγοι ατόμων όπως ο Εμβέρ, είχαν ως αποτέλεσμα να πιστέψουμε πραγματικά ότι κάτι άλλαξε στην Τουρκία.... Σημαντικότατο ρόλο στην αποδοχή της επα­νάστασης από τις μεγάλες δυνάμεις και κατ' επέκταση στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης έπαιξαν οι εκθέσεις των προξένων της Θεσσαλονίκης που ήταν ιδιαίτερα κολακευτικές και αισιόδοξες ....Το ξεπέρασμα των τελευταίων δισταγμών των προξένων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε δύο παράγοντες: πρώτος ήταν η παρουσία του Οσμάν Αντίλ μπέη, δημάρχου της πόλης, και δεύτερος η παρουσία στη Θεσσαλονίκη του νομομα­θή Εμμανουέλ Σαλέμ, τη συνδρομή του οποίου είχε εξασφαλίσει το Κομιτάτο... Χάρη και σ' αυτούς, η επα­νάσταση έγινε αποδεκτή πολύ πιο γρήγορα ... Πρέπει όμως να προσθέσω ότι το Κομιτάτο δεν άργησε να πλη­ρώσει με τη μεγαλύτερη αχαριστία τις υπηρεσίες και των δύο αυτών ατόμων."

Δεν χωράει λοιπόν καμιά αμφιβολία ότι οι εκδηλώ­σεις είχαν οργανωθεί επιδέξια από τους Νεότουρκους. Συγχρόνως όμως είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι υπήρχε και ο πραγματικός ενθουσιασμός του πλήθους ως αποτέλεσμα των τεράστιων αλλαγών που είδαν μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα. Ο κόσμος είχε κουραστεί από την απολυταρχία αλλά και από την αιματοχυσία ανάμεσα σε Τούρκους, Έλληνες και Βουλγάρους στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Ο Αμερικανός καθηγητής δάιενίΐΐ έγραψε:

"Ήταν ένα παραλήρημα που μόνο εάν το ζούσε κάποιος μπορούσε να το αποδεχθεί ως πραγματικό γεγο­νός, και όπως όλες οι συναισθηματικές ακρότητες περι­είχε και μια κολοσσιαία αυταπάτη. Την ημέρα ή την εβδομάδα μετά ης γιορτές των αδελφοποιήσεων, ο λαός σίγουρα θα ξυπνήσει από τη μέθη και, ξαφνικά, νηφά­λιος θα ανακαλύψει ότι ο κόσμος δεν είχε πράγματι αλλάξει εξαιτίας μιας έκστασης. Οι Βούλγαροι θα αντι­ληφθούν ότι παρέμειναν Βούλγαροι, οι Τούρκοι ότι είναι ακόμα Τούρκοι, ενώ οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Σέρβοι θα αισθάνονται ακριβώς όπως και πριν...".

Σχεδόν όμως ήταν πλήρης η απουσία των Ελλήνων ανταρτών. Τα ελληνικά προξενεία Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου δεν είχαν δώσει ακόμη την τελική εντολή για την εμφάνιση των ενόπλων σωμάτων στα αστικά κέντρα. Οι Νεότουρκοι πίεζαν ασφυκτικά τους Έλληνες οπλαρχηγούς Κλειδή και Δοξογιάννη με τους 120 άνδρες

τους, που μόλις πριν τρεις μέρες είχαν αποφυλακιστεί στο Μοναστήρι και που βρίσκονταν προσωρινά στη Θεσσαλονίκη, να παραμείνουν στις εορταστικές εκδηλώ­σεις ως αντιπρόσωποι των Ελλήνων. Οι οπλαρχηγοί και οι άνδρες τους όμως επιβιβάστηκαν νωρίς το πρωί στο ατμόπλοιο Ζάκυνθος της εταιρείας Γιαννουλάτος και έφυγαν για τον Πειραιά.

Το πρωί μπήκαν στη Δράμα οι Βούλγαροι κομιτατζήδες Υαηε 5αηάαπ$1α και ΤοάοΓ Ραπίΐδα. μαζί με καμιά δεκαριά οπαδούς τους. Παρέδωσαν τα όπλα τους στις αρχές και έφυγαν αμέσως για το σιδηροδρομικό σταθ­μό των Σερρών για να πάρουν το τρένο για τη Θεσσαλονίκη. Στις Σέρρες τους υποδέχθηκαν πολλοί Τούρκοι αξιωματικοί και τους ασπάστηκε ο ίδιος ο μουτεσαρίφης. Σκοπός τους ήταν να είναι οι πρώτοι Βούλγαροι που θα έμπαιναν στη Θεσσαλονίκη.

###

Το απόγευμα έφθασε στη Θεσσαλονίκη ο ντόπιος οπλαρχηγός Απόστολος Ματόπουλος, αρχηγός μικρού σώματος που δρούσε στην περιοχή της λίμνης τα)ν Γιαννιτσών, με πέντε οπαδούς του και χωρίς όπλα. Στο σιδηροδρομικό σταθμό έγινε δεκτός από Τούρκους αξιω­ματικούς, στρατιωτική μπάντα που παιάνιζε τον ελληνι­κό εθνικό ύμνο και πλήθος κόσμου. Οι Νεότουρκοι παρέθεσαν γεύμα προς τιμήν τους στο ξενοδοχείο Κολόμβο, όπου παρακάθισαν 70 περίπου αξιωματικοί και ορισμένοι βουλγαροσυμμορίτες. Από εκεί όλοι μαζί κατευθύνθηκαν στην πλατεία Ελευθερίας, όπου είχαν

Ο οπλαρχηγός Λάζος Δούγιας (στο κέντρο) με τ' αδέλφια του και Νεότουρκους αξιωματούχους.

 

ήδη αρχίσει οι εορταστικές εκδηλώσεις. Ο Απόστολος Ματόπουλος ήταν από το Γίδα (= Αλεξάνδρεια) και δρούσε στο βάλτο των Γιαννιτσών με τη μικρή του ομάδα ως υπαρχηγός του Γκόνου Γιώτα. Υπήρξε ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα πρόσωπα, κυρίως με Νεότουρκους αξιωματικούς, τις μέρες μετά την επανά­σταση. Ήταν ο πρώτος από τους Έλληνες οπλαρχη­γούς που παρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη χωρίς την πρότερη έγκριση του προξενείου και υπήρξαν υποψίες ότι χρηματίστηκε από τους Νεότουρκους (δες τηλεγρά­φημα του Αγγλου προξένου ίαπιΐ) της 28ης Ιουλίου) και ότι συνεργάστηκε μαζί τους.

#*#

Λίγο μετά τον Ματόπουλο έφθασε στο σιδηροδρο­μικό σταθμό έκτακτη αμαξοστοιχία από τη Δοϊράνη με 600 εκδρομείς, Τούρκους, Έλληνες και Βουλγάρους μαζί με το μουφτή, τον έλληνα επίσκοπο Φώτιο και το βούλγαρο αρχιμανδρίτη. Δημιουργήθηκε μεγάλη πορεία που κατέληξε στην πλατεία Ελευθερίας και οι επίσημοι συγκεντρώθηκαν στο σαλόνι του ξενοδοχείου της Αγγλίας.

***

Οι αμαξοστοιχίες διαδέχονταν η μια την άλλη. Πεντακόσιοι Αλβανοί και Σέρβοι εκδρομείς, κυρίως από τη περιοχή του Ρΐΐοΐιονο, κοντά στα τουρκοσερβικά σύνορα, έφθασαν στο σταθμό και οδηγήθηκαν στην πλα­τεία Ελευθερίας. Ανάμεσα τους ο μουφτής Ιμπραήμ αφέντης και ο Σέρβος μητροπολίτης Ρασκοπρισρένης.

***

Στην πλατεία Ελευθερίας οδηγήθηκαν επίσης, μόλις έφθασαν από το Κιλκίς, οι βούλγαροι κομιτατζήδες της περιοχής Αριδαίας ΤοάοΓ Ιναηον και Οεΐί Καάεν.

***

Αίγα λεπτά μετά κατέφθασε η αμαξοστοιχία από τις Σέρρες με τους δαικίοηδία και Ραηΐίχα που έγιναν πανη­γυρικά δεκτοί από οπαδούς τους και οδηγήθηκαν στο ξενοδοχείο της Αγγλίας για να συναντηθούν με τους εκδρομείς από τη Δοϊράνη, τη Σερβία και τους κομιτα­τζήδες του Κιλκίς. Πρώτος εμφανίστηκε στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου της Αγγλίας ο 5αη(1αη8ΐα που έβγαλε έναν παθιασμένο λόγο εκθειάζοντας την επανάσταση και φθάνοντας στο σημείο να επιτεθεί κατά της πολιτι­κής της βουλγαρικής κυβέρνησης στη Μακεδονία. Αμέσως μετά πήρε τον λόγο, μιλώντας στα βουλγαρι­κά, ο κομιτατζής Ιναπον, ανεβασμένος ακόμη στην άμαξα μπροστά στο ξενοδοχείο, και απέδωσε τη δυστυ­χία της Μακεδονίας στην ιδιοτελή πολιτική των βαλκα­νικών κρατών. Μόλις κατέβηκε από την άμαξα, έσπευ­σε να τον αγκαλιάσει ο Ματόπουλος μέσα στις ξέφρε­νες ζητωκραυγές του πλήθους. Η πιο συγκινητική στιγ­μή ήταν όταν άρχισε να μιλάει με ψιθυριστή φωνή λόγω του πολύ προχωρημένου της ηλικίας του ο μουφτής Ιμπραήμ αφέντης, λέγοντας ότι ήρθε από την πιο μακρινή γωνιά της Μακεδονίας για να εκφράσει την

ευγνωμοσύνη του στη νέα γενιά, στους μαθητές του πατριώτη Κεμάλ μπέη, για την απελευθέρωση της πατρίδας. Οι ομιλίες κράτησαν πάνω από μια ώρα και όλοι μαζί άφησαν την πλατεία, περπατώντας κατά μήκος της παραλίας και συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του Λευκού Πύργου για να αρχίσει εκεί μια νέα σειρά εκδηλώσεων και ασπασμών.

***

Ο Αγγλος πρόξενος Ε&ιτιΐ) παρακολούθησε όλες τις εκδηλώσεις και στο τέλος της ημέρας έστειλε το παρα­κάτω τηλεγράφημα:

"Παρ ' όλα τα αναμφισβήτητα και πρωτόγνωρα αυτά γεγονότα ο σκεπτικισμός πρέπει να υποκύψει στο θαυ­μασμό. Οι παρατηρήσεις μας είναι ότι, με εξαίρεση τον Αμπντί, ένα κοινό λήσταρχο, όλοι οι άλλοι οπλαρχη­γοί, την παράδοση των οποίων παρακολουθήσαμε, ανή­κουν στην κατηγορία αυτών που έχουν μοναδικό σκοπό να απελευθερώσουν τη χώρα τους από την τυραννία και την καταπίεση. Είναι φυσικό λοιπόν οι άνδρες αυτοί να θελήσουν να δουν εάν η Συνταγματική Κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να τους παραχωρήσει το βαθμό ελευθερίας που επιθυμούν. Δεν υπάρχει απολύ­τως τίποτα που να τους εμποδίσει να ξαναπάρουν τα βουνά εάν δεν υλοποιηθούν οι παραχωρήσεις. Οι Ζ&ηά&Ώ&ϊ και Ραηίΐ5Ά, που έχουν ήδη χαρακτηριστεί "παράνομοι" στη Βουλγαρία, δεν είναι απίθανο να επι­διώκουν κάποια έντιμη ανάπαυλα. Στην περίπτωση μάλιστα του Έλληνα Αποστόλη ήδη ακούστηκε ότι υπήρξε χρηματική αποζημίωση. Θα ήταν λοιπόν συνετό να διατηρήσουμε αρκετές επιφυλάξεις έως ότου εκδη­λωθούν οι προθέσεις των συμμοριών που προέρχονται από τις γείτονες χώρες ...Το καρναβάλι των εορτα­σμών που κράτησε τρεις μέρες έφθασε στο τέλος του και η πόλη σταδιακά βρίσκει το φυσιολογικό της ρυθμό. "

Ανάμεσα σ' αυτούς που έζησαν τα γεγονότα από κοντά ήταν και ο Α. Ζάννας, που στ' απομνημονεύματα του αναφέρει τα εξής:

"Συνέβησαν τότε αρκετά νόστιμα, γιατί όλοι ήθελαν να εκφωνήσουν λόγους. Δεν ήξεραν όμως τι να πουν και αγόραζαν από μερικούς επιτήδειους έτοιμους λόγους πουήταν πάντα ομοιόμορφοι, με ελάχιστες παραλλαγές. Ακουγες λοιπόν σε ένα γεύμα τρεις και τέσσαρες φορές τον ίδιο λόγο. Εμείς τα παιδιά τους είχαμε μάθει απ' έξω, γιατί άρχιζαν με τις φράσεις: "Τριανταδνό χρόνια πέρασαν, αφ' ότου αυτός ο άτι­μος, ο παλιάνθρωπος (= ο σουλτάνος Χαμίτ) μας στέ­ρησε τις ελευθερίες μας. Τώρα χάρις στους ήρωες του Νεοτουρκικού Κομιτάτου επανακτήσαμε την ελευθερία, που ήταν και θα είναι πάντα κτήμα του τουρκικού λαού" ...".

***

διπλα: Ο Αποστόλης, όπως τον αποκαλούσαν οι Τούρκοι, μεΝεότουρκο αξιωματικό. (Έκδοση: 5οηίά&3).

 

Την πιο δεικτική όμως και άκρως πατριωτική περι­γραφή μας την άφησε ο δημοσιογράφος Σπύρος Μελάς:

"Ένας λαός, που είχε να μιλήσει αιώνες, ξέσπαζε τώρα... Οποιοσδήποτε, φτάνει να μπορούσε να ανοίξει το στόμα τον, ανέβαινε σε μια καρέκλα κι άρχιζε. Κι αμέσως μαζεύονταν γύρω του άνθρωποι, να τον ακού­σουν και να βραχνιάσονν φωνάζοντας:- Γιασασίν αδα-λέτ! (= Ζήτω το Σύνταγμα). Πήγαινα να περιγράψω μια επανάσταση κι έπεφτα πάνω σε πανηγύρι. Όλο το από­γευμα κι ως αργά τη νύχτα έφταναν από το εσωτερικό και από τη Δυτική και την Κεντρική και από την Ανατολική Μακεδονία μπουλούκια διάφορα κι ετερό­κλιτα, με τις πιο παρδαλές μορφές κι ακόμα πιο παρδα­λές φορεσιές. Είχε κάθε μπουλούκι το μπαϊράκι του. Το καθένα με το χρώμα του και με ρητά στο γλωσσικό του ιδίωμα. Βουλγαρικά, κουτσοβλάχικα, ελληνικά και τούρκικα. Ήταν όλοι βρώμικοι, κουρελιασμένοι, με προβατοπροβιές τυλιγμένες γύρω στις γάμπες τους, άλλοι με σάκκους κι άλλοι με ταγάρια στους ώμους, με παγούρια, κρεμασμένα στη μέση τους κι άδεια φυσεκλί-κια, σταυρωτά στο στήθος, αξούριστοι, τριχωτοί, γενά­τοι, μακρομάλληδες, ταλαιπωρημένοι. Τι ήταν όλοι αυτοί; Αντάρτες, κομιτατζήδες που ανήκαν σε τρεις-τέσσερες οργανώσεις. Κατέβαιναν από τα βουνά, όπου σφάζανε οι μεν τους δε, με τον πιο άγριο τρόπο, δολο­φονούσαν παπάδες και προεστούς, άνοιγαν σκολειά κι εκκλησίες, χωριά ολάκερα - ακόμα λίγες μέρες πριν. Και τώρα κατέβαιναν στη Θεσσαλονίκη "ν' αδερφω­θούν". Το νεοτουρκικό Κομιτάτο "Ένωση-Πρόοδος"με την κήρυξη του Συντάγματος είχε δώσει γενική αμνη­στία - όχι μόνο σ' αυτούς, που κυκλοφορούσαν στην ύπαιθρο.αλλά και σ' όσους γέμιζαν τις τουρκικές φυλα­κές της Μακεδονίας, τους δράστες των πιο φριχτών εγκλημάτων κατά των μαρτυρικών πληθυσμών. Όλοι αυτοί οι "πανηγυριστές του Συντάγματος" είχαν βάφει τα χέρια τους έως τους αγκώνες σ' αίμα, προ πάντων ελληνικό. Το πρόγραμμα τους, που το είχαν βάλει σε πράξη από χρόνια, ήταν η εξόντωση του ακμαίου ελλη­νικού στοιχείου για ν' αλλάξουν όσο μπορούσαν την εθνολογική σύνθεση της Μακεδονίας και να την παρου­σιάσουν βουλγαρική. Τα στελέχη του Κομιτάτου "Ένωση-Πρόοδος" περίμεναν όλους αυτούς τους πρά-χτορες και τα εχτελεστικά όργανα των σκοτεινών αυτών οργανώσεων, για να τους μιλήσουν από το μπαλκόνι του μεγάλου τότε ξενοδοχείου "Σπλεντίτ". Ο Εμβέρ μπέης κι ο ντοκτόρ Ναζίμ μπέης είχανε βραχνιά-σει να βγάζουν δεκάρικους λόγους. Ανάμεσα στα πλήθη αυτά ήταν μπόλικοι Βούλγαροι αξιωματικοί, μεταμ­φιεσμένοι σε χωριάτες, παπάδες, δασκάλους, όργανα των δύο κομμάτων της Σόφιας, που είχαν οργιάσει στη Μακεδονία. Κάτω, στο δρόμο, άνθρωποι των Νεότουρκων, τους μοίραζαν κονκάρδες, από άσπρο και κόκκινο ατλάζι. Και φαντάζομαι τα γελοία που' καναν από μέσα τους, όταν τις κάρφωναν στα στήθεια τους... Με τους απαίσιους αυτούς τύπους έπρεπε να διαγωνι­ζόμαστε τώρα, σ' αυτές τις ατελείωτες διαδηλώσεις της Θεσσαλονίκης, υπέρ του Συντάγματος."

Τετάρτη 29 Ιουλίου 1908

Ξ

ΗΜΕΡ/3ΣΕ Η ΕΚΤΗ ΜΕΡΑ μετά την επανάσταση. Οι πολιτικές, διοικητικές και αστυνομικές αρχές της Θεσσαλονίκης επανέλαβαν τη λει­τουργία τους. Η πραγματική όμως εξουσία βρίσκο­νταν στα χέρια του του Κομιτάτου. Τα ελληνικά προ­ξενεία Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου κατέληξαν στο σύστημα που θα ακολουθούσαν για τη διάλυση των ανταρτικών ομάδων, με δεδομένη πλέον την απόφαση των Βουλγάρων να παραδοθούν. Οι παρα­κάτω διαταγές διαβιβάστηκαν στους αρχηγούς σωμά­των και στους οπλαρχηγούς:

-  Σε κάθε πόλη ή κωμόπολη πρώτα θα παραδίδε­
ται η βουλγαρική ανταρτική ομάδα και μετά η ελλη­
νική.

-  Η παράδοση οπλισμού θα έχει συμβολικό μόνο
χαρακτήρα. Ο κύριος οπλισμός θα κρύβεται  στην
κάθε περιοχή.

-  Θα παραδίδονται μονάχα Μακεδόνες οπλαρχη­
γοί και άνδρες, ατομικά ή σε μικρές ομάδες.

-  Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί της ελεύθερης
Ελλάδας θα παραμείνουν κρυμμένοι και θα φυγαδευ­
τούν με κάθε τρόπο στην Ελλάδα. Δεν πρέπει επ' ουδενί
τρόπω να δοθεί η εντύπωση προς τους Τούρκους και
τους ξένους παρατηρητές ότι στην άμυνα της
Μακεδονίας συμμετείχαν μαχητές από την Ελλάδα.
Επίσης κρίνεται ότι δεν επιτρέπεται σε Έλληνες αξιω­
ματικούς να υποταχθούν στη θεατρική πράξη της παρά­
δοσης όπλων, κάτι που θα σπίλωνε την αξιοπρέπεια
τους.

-  Θα παραμείνουν στον Όλυμπο ορισμένοι ένο­
πλοι πυρήνες που θα χρησίμευαν ως συνδετικός κρί­
κος ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Μακεδονία.

-  Ορισμένοι Έλληνες οπλαρχηγοί θα παραμείνουν
ως πράκτορες μέχρι νεωτέρας διαταγής.

-  Οποιαδήποτε παράδοση θα γίνεται με την πρότε­
ρη έγκριση του γενικού προξενείου Θεσσαλονίκης ή
Μοναστηρίου.

Τα παραπάνω έδιναν τέλος στις διακηρύξεις των Νεότουρκων για την αυθόρμητη και ενθουσιώδη παράδοση των ελληνικών ανταρτικών ομάδων. Το ελληνικό προξενείο καθόρισε με απόλυτη τάξη, πλην ορισμένων εξαιρέσεων, τη σειρά και τον αριθμό των μακεδονομάχων που θα "παραδίδονταν".

***

Εμφανίστηκε στη Θεσσαλονίκη ο βουλγαροφάγος της περιοχής Λαγκαδά, ο αμούστακος καπετάνιος Γιάννης Ράμναλης με τη συντροφιά του, ξαφνιάζοντας Τούρκους και Βουλγάρους, που αντιλήφθηκαν ότι αυτό το παιδαρέλι τους είχε τρομοκρατήσει για τόσους μήνες. Οι Νεότουρκοι αξιωματικοί βιάζονταν ποιος πρώτος θα φωτογραφηθεί μαζί του και οι Έλληνες

 

αιίιτερα: Οι Βούλγαροι κομιτατζήδες από το Κιλκίς ΤοάοΓ Ιναπον και Οεΐί Κανεά, με οπαδούς τους. )Έκδοση: ΒεπαυΆαχίίη). δεξια: Ο Ρουμανόβλαχος κομιτατζής Νταρλαγιάννης με συντρόφους του. (Έκδοση: Βατζίΐαί).

ποιος πρώτος θα τον περιποιηθεί. Ο Γιάννης Ράμναλης από τη Ράμνα ή Ράβνα (υπήρχαν πέντε χωριά μ' αυτό το όνομα - τρία στα νότια του νομού Κιλκίς, ένα στο νομό Σερρών και ένα στο νομό Χαλκιδικής. Πιθανότερο είναι το σημερινό χωριό Πετροκέρασα στη Χαλκιδική) είχε προσχωρήσει στον αγώνα το φθινόπωρο του 1904. Από το 1906, με την έγκριση του προξενείου Θεσσαλονίκης, δημιούργησε το δικό του μικρό σώμα με νεαρούς αγρό­τες στην περιοχή του Λαγκαδά. Τη μέρα ζούσαν ανάμε­σα στους Τούρκους και στους Βουλγάρους δουλεύντας κανονικά στα χωράφια χωρίς κανείς να τους υποψιάζε­ται και τη νύχτα γίνονταν ο τρόμος και ο φόβος της περιοχής και ιδιαίτερα του Ζάροβου (= Νικόπολη, επαρχίας Λαγκαδά), που πρώτη είχε ενταχθεί στην Εξαρχία. Αξίζει να σημειωθεί ότι την Κυριακή 15 Νοεμβρίου 1908 δόθηκε στο θέατρο του Ομίλου των Φιλόμουσων ευεργετική παράσταση του θιάσου του Κονιτσιώτη για να τιμήσουν τον Γιάννη, τα έσοδα της οποίας πήγαν υπέρ της εκκλησίας του χωριού Ράμνα.

Πέμπτη 30 Ιουλίου 1908

Ι   ι ΑΘΡΟΑ προσελευση Ελλήνων οπλαρχηγών και

^Ιβουλγάρων κομιτατζήδων από τη μακεδόνικη

Ι  Ι ύπαιθρο συνεχίστηκε. Το μεσημέρι έφθασε από

τη Γευγελή ο κρητικός καπετάνιος Στέλιος Κοκκινάκης,

του σώματος Καραπάνου, με 12 άνδρες του έχοντας

παρουσιαστεί την προηγουμένη στη Γευγελή. Ο επιλο­χίας του ελληνικού στρατού, Χρήστος Καραπάνος (= Πάνος Μελάς) έδρασε στο τρίγωνο που ορίζεται από τα Γιαννιτσά, την Έδεσσα και τη Γευγελή με κέντρο το όρος Πάικο και την Καρατζόβα (= Αλμωπία). Όταν ο Καραπάνος έλαβε τη διαταγή από το προξενείο Θεσσαλονίκης, ειδοποίησε τους διάφορους οπλαρχη­γούς του να κρύψουν τα όπλα στα χωριά και να παρουσιαστούν στις τοπικές αρχές της Αριδέας και της Γευγελής. Ο ίδιος παρέμεινε στην περιοχή ως πράκτο­ρας, περιοδεύοντας τα χωριά και συντονίζοντας τον αγώνα έως το φθινόπωρο του 1908.

***

Λίγο αργότερα κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη ο οπλαρχηγός Α' τάξης Γκόνος Γιώτας από τα Γιαννιτσά με δώδεκα από τους άντρες του και οι Νεότουρκοι του επιφύλαξαν ιδιαίτερα μεγάλες τιμές. Ο Γκόνος Γιώτας γεννήθηκε το 1866 στα Γιαννιτσά. Από το Φεβρουάριο του 1905 έδρασε στη λίμνη των Γιαννιτσών - ο βάλτος και οι καλύβες του ήταν το πραγματικό του σπίτι. Ο στρατηγός Κάκκαβος τον ονόμασε "το στοιχείο της λίμνης". Ασπονδος του εχθρός ο βούλγαρος αρχικομι-τατζής Αποστόλ Πέτκωφ. Μετά τις εκδηλώσεις γύρισε στα Γιαννιτσά για να αντιμετωπίσει τον Πέτκωφ και αργότερα έφυγε για την Αθήνα φοβούμενος δολοφονική απόπειρα των Τούρκων. Σύμφωνα με τον Γ. Μόδι], την