Σμύρνη

Η Σμύρνη Τα παλιά χρόνια Ο Γάλλος αρχαιολόγος Jardi γράφει: «Κατά τον ΣΤ΄ αιώνα δεν υπήρχε άλλη ελληνική περιφέρεια, που θα μπορούσε να συναγωνιστεί την Ιωνία τόσο στην πνευματική της ανάπτυξη, όσο και στην οικονομική ευρωστία». Την ίδια περίοδο που οι Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας με δυσκολίες προσπαθούσαν να βγουν από την ημιβαρβαρότητα Οι Ίωνες πιστοί στον πολιτισμό του Αιγαίου και των επιτεύξεων της Ανατολής, πλούτιζαν με τη δουλειά τους και χαίρονταν τα αγαθά της ευφορίας και της ειρήνης. Ενδεικτικό είναι, πως η λέξη ειρήνη, που την αποδέχτηκαν όλοι οι Έλληνες είναι Ιωνικής προέλευσης. Ο Ηρόδοτος λέει, ότι οι Ίωνες έκτισαν τις πολιτείες τους κάτω από το καλύτερο κλίμα του κόσμου, που γνώρισε. Πλήθος είναι ακόμη οι περιηγητές, που εκθειάζουν την Ιωνία και κυρίως τη Σμύρνη.(Σατωβριάνδος - Φλωμπέρ). Στο σημερινό αφιέρωμα θα επιχειρήσουμε ένα οδοιπορικό στη Σμύρνη των τελευταίων αιώνων, για να παρακολουθήσουμε την πορεία του πολυάριθμου ελληνικού στοιχείου, που στις πλέον αντίξοες συνθήκες κατάφερε, να κυριαρχήσει στην πνευματική, κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης. Κεντρικοί σταθμοί στο οδοιπορικό αυτό είναι: Α. Τα χρόνια της ακμής του ελληνικού πληθυσμού -χρόνια ευτυχισμένα, στο καύχημα της Ιωνίας με την ελληνική παιδεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. -την πνευματική κίνηση και τον ελληνικό τύπο, τα θέατρα - την οικονομία και το εμπόριο Β. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν μετά την απόβαση του Ελληνικού στρατού έως την τελική καταστροφή. Τον δραματικό επίλογο Τα Σχολεία της Σμύρνης Από την εποχή των σκοτεινών χρόνων, συμπαγείς ελλ. Πληθυσμοί τουρκοφώνησαν, αλλά για να αποφύγουν τον εξισλαμισμό επινόησαν την καραμανλίδικη γραφή και με ελλ.γράμματα έγραφαν τα τουρκικά κι έτσι αλληλογραφούσαν, έγραφαν βιβλία,δίδασκαν στα σχολεία και παρακολουθούσαν θ.Λ Όταν μαύρα σκοτάδια ζώσανε τη Ρωμιοσύνη, ανοίχτηκε το 1707 το πρώτο σχολείο στη Σμύρνη. ( το παλαιό σχολείο, που δίδαξε ο Αδαμάντιος Ρύσσιος παππούς του Κοραή) Από την κατάργηση και μετά του παιδομαζώματος (1638 Μουράτ Δ΄), χαλαρώθηκαν η βία και οι καταπιέσεις και άρχισαν να ιδρύονται σχολεία σε μεγάλες πόλεις Η Εκκλησία όλο αυτό το διάστημα, άλλού κρυφά, αλλού φανερά διατηρούσε μέσα από την ορθόδοξη πίστη την ελληνική γλώσσα και συνέβαλε στην τόνωση παράλληλα με το θρησκευτικό συναίσθημα των ελλήνων και την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης. (Στον τομέα αυτό υπήρξε πρωτοπόρος η Σμύρνη) Το 1743 λειτούργησε η ξακουστή «Ευαγγελική Σχολή» με τα παραρτήματά - Τη βιβλιοθήκη, σχεδόν σαράντα χιλιάδων τόμων και - Το Μουσείο με τρεις χιλιάδες εκθέματα (αγάλματα, επιτύμβιες στήλες και πλούσια συλλογή 15.000 νομισμάτων) Το 1747 τέθηκε κάτω από την προστασία της Μ. Βρετανίας. Συντηρούνταν από ενοίκια ακινήτων , υποτροφίες μαθητών, εισιτήρια,, ελέγχους και τίτλους μαθητών, δωρεές, εράνους τόκους και προσφορές της δημογεροντίας. Δίδαξαν ο Θ. Καΐρης, Βενιαμίν Λέσβιος, Και φοίτησε ο Αδαμάντιος Κοραής. Η Ευαγγελική Σχολή λίγο μετά την επανάσταση του 1821 και τις σφαγές στη Σμύρνη διέκοψε τη λειτουργία της . Μετά το 1828 αποκαταστάθηκε η γαλήνη και άρχισε πάλι η λειτουργία της. Το 1844 κάηκε πάλι, αλλά ανοικοδομήθηκε γρήγορα και άρχισε τη λειτουργία της. Δημιούργησε ακόμη και ανεξάρτητη εμπορική σχολή. Το 1803 ιδρύθηκε «Νέα Δημόσια Σχολή» που μετονομάστηκε σε «φιλολογικό Γυμνάσιο». Όπου δίδαξαν Κ. Κούμας, Κ. Οικονόμου κ.ά Υπήρχαν ακόμη πολλά κοινοτικά και ιδιωτικά σχολεία Αλληλοδιδακτικό σχολείο και ελληνογαλλικό Λύκειο. Δημιουργούνται χωριστά σχολεία θηλέων. Το 1830 δημιουργήθηκε το πρώτο αλληλοδιδακτικό σχολείο θηλέων που στεγάστηκε αργότερα στον περίβολο του μητροπολιτικού ναού της αγίας Φωτεινής και λειτουργούσε με έξοδα της εκκλησίας. Αντιλαμβάνονται την σπουδαιότητα της γυναικείας μόρφωσης και γύρω στα 1900 όλα τα κορίτσια μαθαίνουν γράμματα. Υπήρχαν ακόμη πάνω από 20 ιδιωτικά παρθεναγωγεία. Και το 1881 το αριστοκρατικό «Ομήρειο Παρθεναγωγείο» Σύλλογοι και σωματεία Η πνευματική κίνηση στη Σμύρνη και στα περίχωρα συμπληρωνόταν από τη δραστηριότητα πολλών συλλόγων φιλεκπαιδευτικών, μουσικών, γυμναστικών κ.α Με ωραίους και υψηλούς στόχους, όπως: την ίδρυση αναγνωστηρίων και εντευκτηρίων για διαλέξεις Λέσχες που ασχολούνταν όχι μόνο με τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα, αλλά και πλούσιο κοινωνικό έργο. Γυμναστικοί σύλλογοι για να αποκτήσουν οι νέοι γερά και άλκιμα σώματα. Λέει ο Χρυσόστομος: ότι «επετέλεσε μέγα έργο ο Πανιώνιος με το να εμπνεύσει στους νέους την αγάπη του ύδατος και του αναπεπταμένου αέρος και του ελεύθερου φωτός, τον έρωτα για την ρυθμική κίνηση και προς την γυμναστική» Δεν πρέπει να παραλείψει κανείς το Ελληνικό ορφανοτροφείο της Σμύρνης. Με νυκτερινή σχολή. Διδασκαλείο Οικονομική ζωή Στις εύφορες παραλίες της Δ. Μ. Ασίας ο ελληνικός πληθυσμός προοδεύει στη γεωργία, στη βιομηχανία και το εμπόριο. Οι έλληνες χρησιμοποιούσαν γεωργικές μηχανές και υπήρχε ιδιαίτερη ανάπτυξη. στην ελιά, στον καπνό, στο αμπέλι και άλλα Οι τεράστιες ποσότητες των προϊόντων της γεωργίας οδήγησαν στην μεταποίηση και από τη βιοτεχνία στη βιομηχανία. -Η μεταποίηση της ελιάς σε λάδι, βρώσιμες ελιές και σαπούνι. -Του σιταριού σε αλεύρι και ζυμαρικά -Του σταφυλιού σε κρασί, σταφίδα και οινοπνευματώδη ποτά. -Του μαλλιού και του βαμβακιού σε νήματα και υφάσματα -Των κουκουλιών σε μεταξωτά κ.ά 76% των εργοστασίων ήταν ελληνικά. Η ανάπτυξη αυτή διαμορφώθηκε μέσα σε ένα κλίμα παντελούς κρατικής αδιαφορίας. Και οι έλληνες, όπως παντού έτσι και εδώ, εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο την προαιώνια αρετή της φυλής, του εμπόρου και μεταπράτη. Η περίφημη προκυμαία της Σμύρνης Και είναι η βάση και το ορμητήριο, από το οποίο, προωθείται ο ελληνικός πληθυσμός και το εμπόριο. Το εξαγωγικό εμπόριο της Σμύρνης είναι από τα πιο σημαντικά της Μεσογείου Γύρω στα 2.500 ατμόπλοια και 3.000 ιστιοφόρα άραζαν κάθε χρόνο στο λιμάνι. Καραβάνια έφερναν στις αποθήκες και τα καταστήματα των ελλήνων βαμβάκια, νήματα, μαλλιά άγκυρας, περσικά χαλιά, βαφές, φαρμακευτικά είδη, κερί, σπόγγους , κριθάρια , δέματα καπνού, λάδια, κρασιά, σύκα σταφίδες όλα με προορισμό την Ευρώπη. Και από την άλλη προσορμίζονταν τα καράβια με μετάξια Βενετίας, αργυρόχρυσες στόφες Λυών, λουλάκι από Άγιο Δομήνικο , ζάχαρη, καρυκεύματα από Αμερική και χαρτιά, υαλικά, σίδερο εργαλεία κ.ά Στο λιμάνι ήταν και τα γραφεία, οι εταιρείες, αντιπροσωπείες, τα προξενεία, πρακτορεία, ασφαλιστικές εταιρείες, χρηματιστήριο και κέντρα ,καφενεία λέσχες κ.α Αρχιτεκτονική Ως αληθινό σταυροδρόμι πολιτισμών, θρησκειών και μυστηρίων η Σμύρνη συγκεντρώνει από τον 16ο αιώνα ευρωπαίους, που κατοικούν στον Φραγκομαχαλά Από τον 19ο αιώνα προσελκύει μια πλούσια ευρωπαϊκή ελλίτ και από το 1855, έρχονται έλληνες από όλη την Ελλάδα και από τα μέρη, που ήταν υπόδουλα ακόμη, μετά από ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις. (για το Ελληνικό Βασίλειο) Έργα υποδομής που έγιναν από ξένους και που συντελούν στην ανάπτυξη και το εμπόριο: Το φωταέριο, η ύδρευση, το σιδηροδρομικό δίκτυο που ενώνει τη Βαγδάτη με τη Σμύρνη και το νέο λιμάνι. Ο Φραγκομαχαλάς, ως εμπορικό κέντρο, περνά γρήγορα στους Έλληνες και Αρμενίους και η ξακουστή «Ευρωπαϊκή οδός» συγκεντρώνει τα ωραιότερα και πλουσιότερα μαγαζιά, με καλλιτεχνική κίνηση και εργαστήρια ζωγράφων , φωτογράφων, τυπογραφεία κ.ά Το στυλ το αρχιτεκτονικό που επικρατεί, είναι ο νεοκλασικισμός, κυρίως όμως ένας εκλεπτυσμένος εκλεκτικισμός seconde Empire ( Beaux Art) με αναφορές στο πλούσιο ανάγλυφο ρεπερτόριο του μπαρόκ. Αξιόλογα Αρχιτεκτονικά έργα: -Το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής, σπουδαίο επίτευγμα αρχιτεκτονικής Το θέατρο της Σμύρνης (μικρογραφία του γαλλικού θεάτρου) -Κτίριο της Εθνικής Τράπεζας Πλούσιες επαύλεις για τις συγκεντρώσεις των αριστοκρατών της εποχής. Και πλούσια εξοχικά σπίτια. Αναφέρονται ακόμη μεγάλες βιβλιοθήκες σε σπίτια πνευματικών ανθρώπων, όπως αυτό του Δ. Φωτιάδη, γιατί όπως ο ίδιος τονίζει: « η παιδεία είναι ο μοναδικός φάρος των ανθρώπων, οι οποίοι παραδέρνουν στο πέλαγος της ψευτιάς. Και όσο πιο καθυστερημένος πνευματικά είναι ένας λαός, τόσο πιο εύκολα τον κυβερνάνε τα συμφέροντα της ολιγοκρατίας» Στη μεγαλοαστική κατοικία των ελλήνων της Σμύρνης διακρίνει κανείς: Μάρμαρα, θολωτές οροφές με ανάγλυφα γύψινα θυρίδες βυζαντινές στους τοίχους για αγάλματα», ανατολίτικα χαλιά, βελούδα και μετάξι. Προεπαναστατική εποχή Η Ρωμιοσύνη της Σμύρνης και της ευρύτερης Ιωνίας προσέφερε πολλά, πριν ακόμη αρχίσει η επανάσταση Κάτω από τη μύτη των Τούρκων φόρτωσαν σε πλοίο μπαρούτι και μολύβι με την καθοδήγηση του φιλικού Ήβου Ρήγου και κατάφεραν να εφοδιάσουν τη Μάνη και την Πελοπόννησο κατά την έναρξη της επανάστασης. Τα κατορθώματα όμως των ελλήνων στην ηπειρωτική Ελλάδα και στη θάλασσα, τα πλήρωναν με τη ζωή τους οι κάτοικοι των νησιών, των Ιωνικών παραλίων, της Θράκης, της Μακεδονίας και της Πόλης ως αντίποινα με σφαγές και λεηλασίες. Ο Διονύσιος Σολωμός γράφει: Φωνήν τρόμου η Ελλάδα σύρνει Σύρνει και έπειτα σιωπεί, Όμως κρότους μες στη Σμύρνη Όλ’ η νύχτα ηχολογεί. (εις τον θάνατον του Λορδ Μπάυρον) Συμφορά έρχεται στο πολύπαθο Αίβαλί μετά την επιτυχία του Παπανικολή Ένας νταϊφάς Σμυρνιών (μια ομάδα) κάτω απ’ τις προσταγές του Νικηταρά ξεχωρίζει στα Δερβενάκια (Βουρλιώτης, Σπηλιόπουλος, Σπάρος) 20ος αιώνας Στα 1908 επανάσταση Νεοτούρκων. Οι φυλές όλες της οθωμανικής αυτοκρατορίας αδελφωμένες γιόρτασαν το σύνταγμα, γιατί πίστευαν πως ήρθε η ώρα της κοινής ευτυχίας. Οι νεότουρκοι όμως υιοθέτησαν τη ριζοσπαστικότερη μορφή του εθνικισμού, τον Παντουρκισμό. Το κόμμα «Ένωση και Πρόοδος» ανέλαβε την εκπροσώπηση του νέου αυτού ρεύματος. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος έγραφε να δημιουργηθούν πολιτιστικοί σύλλογοι με παρακλάδια σε όλες τις πόλεις κατά μίμηση του Παντουρκικού συλλόγου «Ένωση κα Πρόοδος» 1909 ξέσπασε η επανάσταση στην Ελλάδα κατά του παλαιοκομματισμού και της παντοδυναμίας της Αυλής, Η μόνη λύση που απέμεινε είναι να προτείνουν για πρωθυπουργό το Βενιζέλο, που στην Κρήτη αντιτάχτηκε στην απολυταρχική διοίκηση του πρίγκιπα Γεωργίου. Ο Βενιζέλος ξαναφέρνει στην αρχηγία του στρατού τον διάδοχο και προκρίνει Αναθεωρητική και όχι Συντακτική Βουλή, όπως επιθυμούσε ο λαός. Από την Επανάσταση του 1909 δεν είχε μείνει τίποτα. Αυτό που χρειαζόταν ήταν: «Η Πειθάρχησις των μαζών και η επαναφορά τους σε γνωρίμους ατραπούς του υφιστάμενου καθεστώτος» Ιταλοτουρκικός πόλεμος. Και υπεροχή της Ιταλίας στη Β Αφρική και Δωδεκάνησα. Δεν κρύβει τις αξιώσεις της, να γίνει δύναμη στη Μεσόγειο. Μετά την ήττα της Τουρκίας στον Α΄ βαλκανικό πόλεμο αρχίζει μια νέα Γερμανοτουρκική φιλία. Η Γερμανία ξεκινάει εξόρμηση στην Ανατολή (Draηg nach Osten) Οι Νεότουρκοι με αρχηγούς τον Εμβέρ, Ταλαάτ και Τζεμάλ, σε μια προσπάθεια για ανάκτηση του γοήτρου τους, ταυτίζουν τις επιδιώξεις τους με εκείνες της Γερμανίας και προσλαμβάνουν οργανωτή του στρατού τους τον Λίμαν φον Σάντερς. Η πρώτη του συμβουλή ήταν, να εξουδετερώσουν τις δύο συμπαγείς μειονότητες: Την Αρμενική και την Ελληνική (2.500.000 ψυχές υπήρχαν στην περιοχή με 2.300 σχολειά και 2.200 εκκλησίες Ο Βενιζέλος αντικρούοντας τους αντιπάλους της πολιτικής του, έλεγε: ότι η Ιωνία είναι πραγματική «γη της Επαγγελίας». Όλοι και όχι μόνο ένας ποταμός είναι πακτωλοί. Η ακμή της ελλ. Μ. Ασίας ήταν ανώτερη από κάθε άλλη ελλ. χώρα Ο Ταλαάτ δίνει εντολή να αρχίσουν οι διωγμοί. Έτσι αρχίζει η πρώτη προσφυγιά. Οι διωγμοί άρχισαν από την περιοχή του Μαρμαρά, επεκτάθηκαν στις παραλίες της Ιωνίας και κατέληξαν στον Πόντο. Όπου δημιουργήθηκε αντίσταση με τη μορφή αντάρτικου, που πρωτοστάτησε η 7κωμη Σάντα. Τούρκος πρεσβευτής προτείνει ανταλλαγή ελληνικού πληθυσμού της Σμύρνης με τον τουρκικό της Μακεδονίας. Ο Βενιζέλος δέχεται με την προϋπόθεση να σταματήσουν οι διωγμοί, αυτοί όμως εξακολουθούν. Το Πατριαρχείο κήρυξε σε διωγμό την Ορθοδοξία και έκλεισε, σε ένδειξη διαμαρτυρίας τι ς εκκλησίες. 2 Αυγούστου 1914 οι μεγάλες Δυνάμεις ρίχνονται στη μεγαλύτερη ως τότε πολεμική σύγκρουση όλων των αιώνων. Εκατομμύρια κατοικούν κάτω από την επιφάνεια της γης, μέσα σε χαρακώματα, και σκοτώνονται για λίγα μέτρα λασπωμένο χώμα. Η Τουρκία γρήγορα προσχωρεί στον πόλεμο με τη Γερμανία, Αυστροουγγαρία και Ιταλία (που άλλαξε μετά στρατόπεδο) ενάντια στην Αντάντ Η Ρωμιοσύνη της Μ. Ασίας ζει ένα μεγάλο δράμα. Με την κήρυξη του πολέμου και με την έγκριση των Γερμανών, οι Νεότουρκοι εξαπολύουν τη βία και τον τρόμο. Λυσίκομες γυναίκες ,άνδρες και παιδιά ξυπόλυτα τρέχουν στα βουνά να βρουν σωτηρία. Οι δρόμοι γέμισαν με κουφάρια.(Στα Κούνακα Τραπεζούντας οι γυναίκες ως άλλες Σουλιώτισσες πέφτουν στο ποτάμι και πνίγονται, για να γλιτώσουν από τον άνθρωπο κτήνος, προτίμησαν το δρόμο, που δεν έχει γυρισμό) Δεύτερη συμφορά στο πολύπαθο Αϊβαλί. Δεν εξαπολύουν όμως γενοκτονία σαν των Αρμενίων ακόμη, γιατί προφανώς 400. 000 οθωμανοί ζούνε στην Ελλάδα. Σοφίστηκαν έναν άλλο νομιμοφανή τρόπο να εξοντώσουν τον ανδρικό πληθυσμό, όπως εξόντωσαν και 2.000.000 Αρμενίους με τη μορφή των (Αμελέ Ταμπουρού). Στα 1915 ο Ταλαάτ είχε δηλώσει «Αρμενικό ζήτημα δεν υπάρχει πια». Η περιοχή τους, πλούσια σε πετρέλαια θα μοιραστεί στην Τουρκία και Σοβιετική Ένωση. «Μπροστά στα συμφέροντα των μεγάλων εταιριών πετρελαίου οι λαοί δεν μετράνε. Πνίγονται και οι ανθρώπινες συνειδήσεις μέσα στα καυσαέρια», όπως σωστά επεσήμανε ο Δημήτρης Φωτιάδης, και προφητικά προέβλεψε «τον κίνδυνο μιας ολοκληρωτικής καταστροφής του πλανήτη από την ανατίναξη της «πυριτιδαποθήκης» αυτής που βρίσκεται στις αραβικές χώρες» Η πρώτη συμπαγής εθνότητα εξαφανίζεται. Μένει η Ελληνική. Διχασμός -Πολιτική κρίση Η Ελλάδα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο κρατάει ουδετερότητα παρά τις αντίθετες προτροπές του Βενιζέλου, που προβλέπει μια ευκαιρία για την πραγματοποίηση της εθνικής ολοκλήρωσης. Ο Βενιζέλος επιμένει για αποστολή σώματος στρατού στα Δαρδανέλια στο πλευρό της Αντάντ, και δίνει παραίτηση αφού ο Κων/νος μένει αμετάπειστος Ο Γούναρης Πρωθυπουργός. Βενιζέλος στην Αίγυπτο Εκλογές νίκη Βενιζέλου- Επιστράτευση στο πλευρό της Σερβίας που δέχτηκε διπλή επίθεση Μάχη Δαρδανελίων Μάης του 1916. 40 ιππείς Γερμανοί με 2 συντάγματα βουλγαρικά έρχονται από το Ρούπελ,, ο ταγματάρχης Μαυρουδής, (χωρίς να γνωρίζει τις προθέσεις της κυβέρνησης) τους αναγκάζει να οπισθοχωρήσουν. Η διαταγή όμως από την Αθήνα τον αναγκάζει να παραδώσει «το ανασχετικό οχυρωμάτιο»,ζητώντας συγνώμη για την παρεξήγηση και για τους τραυματισμούς 29 Αυγούστου: Η Ανατολική Μακεδονία παραδίδεται και τα υπολείμματα του Δ΄σώματος στρατού μεταφέρονται στο Γκαίρλιτς της Γερμανίας. Οξύνεται ο διχασμός Τριανδρία –Επιτροπή Εθνικής Άμυνας (Βενιζέλος –Κουντουριώτης –Δαγκλής) Επιστροφή Βενιζέλου στην Αθήνα Μάχες Δοϊράνης –Στρώμνιτσας-Μοναστηρίου Σεπτέμβρης 1918 πρωτόκολλο παράδοσης Βουλγάρων Ανακωχή Μούδρου 30 Οκτώβρη 1918 «Λάθος του Βενιζέλου να στείλει σώμα στρατού στη Ρωσία, που κόστισε βαρύτατα στις ελλ. Κοινότητες της νότιας Ρωσία, γιατί θεωρήθηκαν ως αμφίβολης νομιμοφροσύνης από το σοβιετικό καθεστώς και πολλά μέλη τους αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην Ελλάδα.» Οι σύμμαχοι περνούν τα Δαρδανέλια και αράζουν στην Πόλη. Οι Έλληνες γιόρτασαν το Μέγα Πάσχα. Πουθενά οι σύμμαχοι δεν γνώρισαν τέτοια αποθέωση Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, που στοίχισε 7 εκατομμύρια ψυχές και 6 εκ τραυματίες, η πρώτη σκέψη των συμμάχων νικητών ήταν να διαλύσουν την οθωμανική αυτοκρατορία, προσπαθώντας να πάρει ο καθένας για τον εαυτό του το μεγαλύτερο μερίδιο. Κέντρο διαμάχης ήταν: -τα στενά των Δαρδανελίων -τα πετρέλαια της Μεσοποταμίας της Μοσούλης και του Νοτίου Καυκάσου Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία διεκδικούσαν τα διάφορα μέρη και τις πηγές Πετρελαίου. Η Αμερική αντέδρασε βίαια και υποστήριξε τάχα για ανθρωπιστικούς λόγους το κράτος των Αρμενίων. Εποφθαλμιούσε και αυτή με τη σειρά της την περιοχή Βατούμ –Μπακού Το Συμβούλιο Ειρήνης ανέθεσε στην Ελλάδα την προσωρινή διοίκηση της Σμύρνης. Οι Άγγλοι πιέζουν τους Έλληνες να πλεύσουν νωρίτερα όχι εξαιτίας της εύνοιας των συμμάχων, αλλά προλάβουν νέες Μικρασιατικές καταλήψεις εδαφών από τους Ιταλούς. που διεκδικούν και αυτοί τα ίδια μέρη από τα Δαρδανέλια, όλα τα παράλια της Μ. Ασίας και της Σμύρνης ως τη Μερσίνα. 1. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε τηρήσει μετά την προσάρτηση των Νέων χωρών το 1913 μετριοπαθή στάση στις διαφορές της Ελλάδας με τους γείτονές της, γιατί φοβόταν τουρκοβουλγαρική σύμπραξη με την υποστήριξη μερικών από τις μεγάλες δυνάμεις για αναθεώρηση της συνθήκης του Βουκουρεστίου. Έτσι δέχτηκε αποχώρηση του στρατού από τη Β. Ήπειρο. Ο Βενιζέλος υπήρξε ο πολιτικός πρωταγωνιστής του διπλασιασμού της Ελλάδας μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13 και ο δημιουργός της Μ Ελλάδας; «Των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων» κατά το 1919-20 με τις συνθήκες Νεϊγύ και Σεβρών. Αργότερα διαπραγματεύτηκε τους όρους της ειρήνης με τους Τούρκους μετά τη Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή. Οι διαπραγματεύσεις αυτές απέληξαν στην υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης του 1923, που περιελάμβανε τους ευνοϊκότερους όρους που μπορούσε να εξασφαλίσει η Ελλάδα την εποχή εκείνη. Μετά από μια σύντομη πρωθυπουργία το 1924 ο Βενιζέλος διατέλεσε και πάλι πρωθυπουργός κατά την τετραετία 1928-32. στις εξωτερικές σχέσεις ακολούθησε φιλειρηνική πολιτική, με κορυφαία εκδήλωση την ελληνοτουρκική προσέγγιση του 1930.Για τελευταία φορά σχημάτισε κυβέρνηση στις αρχές του 1933, αλλά μετά την ήττα του στις εκλογές του ιδίου έτους και την αποτυχία του κινήματος του 1935 έφυγε από την Ελλάδα και πέθανε το επόμενο έτος στο εξωτερικό. 2. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θεωρούσε την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής ως αποκλειστικό προνόμιο του στέμματος και πίστευε στο αήττητο του γερμανικού στρατού. Στην πεποίθησή του αυτή τον ενίσχυαν η βασίλισσα Σοφία και το γενικό επιτελείο, έτσι κατέληξε σε διαφωνία με τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο για τη στάση, που έπρεπε να κρατήσει η Ελλάδα στην παγκόσμια σύρραξη. Η διαφωνία αυτή αποτέλεσε την κυριότερη αιτία του εθνικού διχασμού που ταλάνισε το έθνος για μια 20ετία και πλέον και υπήρξε ο κύριος συντελεστής της Μικρασιατικής καταστροφής. Εξάλλου για τον ίδιο λόγο απομακρύνθηκε δύο φορές από το θρόνο (1917 και 1922) 3. Η βασίλισσα Σοφία, αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄, δρούσε στην περίοδο 1914-17 παρασκηνιακά και ενίσχυε τις ουδετερόφιλες απόψεις του συζύγου της και των συμβούλων του. 4. Ο Γούναρης που σχημάτισε την πρώτη του κυβέρνηση στις 7 Μαΐου 1915 είχε εμφανιστεί στη Βουλή του 1906, ως κοινωνικός και οικονομικός μεταρρυθμιστής, αλλά και την περίοδο που ακολούθησε είχε στραφεί προς πιο συντηρητικές θέσεις και οπωσδήποτε συμφωνούσε με την ουδετερόφιλη στάση του Κωνσταντίνου. 5Οι εκλογές της 31ης Μαΐου μεταβλήθηκαν σε δημοψήφισμα για την εξωτερική πολιτική που έπρεπε να ακολουθήσει η Ελλάδα. Γελοιογραφία της εποχής Βενιζέλος και Γούναρης προσφέρουν μια κάλπη στον ελληνικό λαό για να ρίξει το σφαιρίδιό του, ενώ πόλεμος, προσωποποιημένος παρακολουθεί τη σκηνή. 6 Μετά την εκδήλωση του κινήματος της Εθνικής Άμυνας στις 17 Αυγούστου 1916 περιήλθε υπό τον έλεγχο των κινηματιών η περιοχή της Δυτ. και κεντρ. Μακεδονίας και όταν 26 Σεπτεμβρίου 1916 ο Βενιζέλος σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση, προσχώρησαν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και η Κρήτη Στο μεταξύ μέχρι τα τέλη Αυγούστου του 1916 οι Γερμανοβούλγαροι είχαν καταλάβει ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία μέχρι το Στρυμόνα και στη Δυτ. Μακεδονία και Β. Ήπειρο. Μετά την άφιξή του στη Θεσσαλονίκη στις 26 Σεπτεμβρίου 1916 ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση, που βάση της ήταν η λεγόμενη τριανδρία Βενιζέλος, Δαγκλής και Κουντουριώτης. 7 Μέσα στα πλαίσια της επιτάχυνσης του ρυθμού της επιστράτευσης του ελλ. Στρατού την άνοιξη του 1918 εκδίδονται πολυάριθμοι προπαγανδιστικοί χάρτες και αφίσες της εποχής που απεικονίζουν το μέτωπο της Μ. Ασίας την άνοιξη του 1918 λίγο πριν τη συμμαχική επίθεση 8.Ο Βενιζέλος ηγήθηκε της ελλ. Αντιπροσωπείας στο συνέδριο της Ειρήνης των Παρισίων του 1919-1920 9.Η γενική επιστράτευση μετά την εξασφάλιση πολεμικού δανείου από τη Γαλλία και την ολοκλήρωση τω εκκαθαρίσεων στο στρατό, άρχισε να επιταχύνεται από τους πρώτους μήνες του 1918. Προπαγανδιστική αφίσα της Πατριωτικής Εταιρίας. 10 .Ενώ στο Παρίσι συνεδρίαζε το Συνέδριο Ειρήνης, οι Γάλλοι στις 14 Ιουλίου 1919, με τη ευκαιρία της εθνικής τους εορτής τίμησαν με μεγάλη λαμπρότητα τη νίκη τους στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Στην τελετή έλαβαν μέρος και τμήματα των στρατών των συμμάχων της Γαλλίας .Εδώ το ελληνικό στρατιωτικό τμήμα παρελαύνει με την πολεμική του σημαία. 11 Η κυβέρνηση Βενιζέλου εκτύπωσε το καλοκαίρι του 1918 έναν εθνολογικό χάρτη που σχεδιάστηκε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Σωτηριάδη και τιτλοφορείται «ο Ελληνισμός στην πρόσω Ανατολή» Περιέχει εθνολογική στατιστική της Θράκης και της Δ. Μ. Ασίας 12. Οι διωγμοί του Ελληνικό πληθυσμού από τους Νεότουρκους στη Μ. Ασία κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου έλαβαν κυρίως τη μορφή ομαδικών εκτοπίσεων από τις ακτές προς την αφιλόξενη μικρασιατική ενδοχώρα. 13 Ένα άλλο μέσο εξοντώσεως των χριστιανικών πληθυσμών της Μ. Ασίας από τους Νεότουρκους ήταν η επιστράτευση των άνω των 18 ετών ανδρών στα περίφημα εξοντωτικά τάγματα εργασίας (αμελέ ταμπουρού). Επιστρατευόμενοι Έλληνες της Μ. Ασίας έτοιμοι να μεταφερθούν σιδηροδρομικώς στα τάγματα εργασίας. 14. Κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, κατά τους μετριότερους υπολογισμούς 235.000 Έλληνες του Πόντου εκτοπίστηκαν από τους Νεότουρκους, ενώ άλλες 80.000 περίπου αναγκάστηκαν να ζητήσουν καταφύγιο στη νότια Ρωσία 15 .Ο Ουϊλσον περιβαλλόμενος από τις προσωπογραφίες των Λόυδ Τζώρτζ, Κλεμανσώ, στρατάρχη Φως και έλληνα πρωθυπουργού Βενιζέλου. 16. Χρύσανθος Φιλιππίδης, μητροπολίτης Τραπεζούντας κατά τη διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, της περιόδου της Μικρασιατικής εκστρατείας και αργότερα αρχιεπίσκοπος Αθηνών, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως πολιτικός ηγέτης του Ελληνισμού του Πόντου και πρωτοστάτησε σε όλες τις σχετιζόμενες με το πολιτικό μέλλον της περιοχής αυτής διαπραγματεύσεις. 17 Στις 7:50 το πρωί της 2ας Μαΐου του 1919 το κύριο σώμα του ελληνικού στρατού Κατοχής αποβιβάστηκε στην προκυμαία της Σμύρνης και έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τους Έλληνες κατοίκους της πόλης. «Το πλήρωμα του χρόνου ήλθε. Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της Ειρήνης να καταλάβει την Σμύρνη, ίνα ασφαλίσει την τάξιν» Οι Ιταλοί υπονόμευσαν από την πρώτη στιγμή τον αγώνα, σε λίγο θα ακολουθήσουν και οι άλλοι σύμμαχοι Μετά τα αιματηρά γεγονότα που συνόδευσαν την απόβαση του ελλ. Στρατού στη Σμύρνη, η τουρκική φρουρά της πόλης κατέφυγε στην ύπαιθρο, όπου αποτέλεσε τον βασικό πυρήνα αντίστασης στο βιλαέτι του Αϊδινίου. Ακόμη να διαβληθεί η Ελλάδα από τους εχθρούς της ως ανίκανη να διασφαλίσει την τάξη ώστε να διορίσει ο Βενιζέλος ως ύπατο Αρμοστή με απεριόριστες αρμοδιότητες τον Αριστείδη Στεργιάδη. 18 Την ίδια ημέρα που ο ελλ. Στρατός αποβιβαζόταν στη Σμύρνη ο Κεμάλ βγήκε στη Σαμψούντα.. Κήρυγμά του η αντίσταση στις αποφάσεις των νικητών. (Αναμορφωτής του τουρκικού κράτους, με αναμφίβολα εξαιρετικές στρατιω-τικές ικανότητες, αλλά και αυτός που εξόντωσε τους έλληνες, όπως ο Ταλαάτ τους Αρμένιους) 19 Το ανώτατο Συμμαχικό Συμβούλιο καθόρισε στο τέλος του Οκτωβρίου 1919 τα όρια της περιοχής που επιτρεπόταν να καταληφθεί από τον ελληνικό στρατό στην ενδοχώρα της Σμύρνης. Η γραμμή ήταν γνωστή με το όνομα «Γραμμή Μίλν» Έλληνες στρατιώτες στα ερείπια του ναού της Αρτέμιδος στις Σάρδεις πάνω στη γραμμή Μιλν, 20 Η ελληνική προέλαση του Ιουνίου του 1920 υπήρξε η πρώτη σοβαρή επιθετική ενέργεια του ελληνικού στρατού στη Μ Ασία. Το ελληνικό επιτελείο μελετά τις επιχειρήσεις του 1920 Διακρίνονται Παρασκευόπουλος και Θ. Πάγκαλος. 21. Λαϊκή αφίσα του καλοκαιριού του 1920 που εικονίζει τα ελληνικά κέρδη μετά τις συνθήκες Νεϊγύ και Σεβρών. Σ’ αυτήν εικονίζεται ως εδαφικό κέρδος της Ελλάδας και η βόρεια Ήπειρος ( που καταγγέλθηκε από τους Ιταλούς). 22 Δυο μέρες μετά την υπογραφή της συνθήκης των Σεβρών στις 30 Ιουλίου 1920 και ενώ ο Βενιζέλος βρισκόταν στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών για να επιστρέψει στην Αθήνα, δύο απότακτοι αξιωματικοί τον πυροβόλησαν με τα περίστροφά τους και τον τραυμάτισαν ελαφρά. (άδικη εκτέλεση του Δραγούμη) 23Η ανάγκη νοσηλείας του Βενιζέλου από τον ελαφρύ τραυματισμό του, του επέβαλε να αναβάλει την επιστροφή του στην Αθήνα και να επιστρέψει με το θωρηκτό Αβέρωφ) 24 Στα τέλη του 1920, ο ελληνικός στρατός κατείχε στη Μ Ασία μια περιοχή ευρύτερη από τη ζώνη της Σμύρνης. Στην περιοχή των Δαρδανελίων και της Νικομήδειας η Ελληνική ζώνη κατοχής ερχόταν σε επαφή με την Αγγλική και στα νότια με την Ιταλική. Οι Κεμαλικοί είχαν στα νότια να καλύψουν μέτωπο με τους Γάλους στην Κιλικία. Και στο εσωτερικό υπήρχαν περιοχές που ελέγχονταν από αντικεμαλικά τμήματα του στρατού του Χαλίφη. Ήδη όμως από τα μέσα Νοέμβρη του 1920 ο Κεμάλ είχε απαλλαγεί από την Αρμενία, που διαμελίστηκε από Τουρκία και Σοβιετική Ένωση. Ο θριαμβευτής των Σεβρών χάνει στις εκλογές του Νοέμβρη, .η Κυβέρνηση Ράλλη διενεργεί φιλοβασιλικό δημοψήφισμα και έτσι δόθηκε πρόσχημα στους συμμάχους να εγκαταλείψουν στρατιωτικά, διπλωματικά και οικονομικά την Ελλάδα. (καλείται μάλιστα εκπρόσωπος του Κεμάλ στο Λονδίνο για τη λύση του Μικρασιατικού προβλήματος .Ο αποταχθείς αρχιστράτηγος Λεωνίδας Παρασκευόπουλος γράφει: «διακηρύσσουν ότι αγωνίζονται υπέρ του δικαίου και της ελευθερίας, ενώ πράγματι είναι σφαγιασταί όλων των ωραίων ιδεών». (παραίτηση Παρασκευόπουλου- Καλογερόπουλος πρωθυπουργός) 25Άνοιξη 1921. Με αρχιστράτηγο τον Παπούλα αποφασίστηκε η προέλαση του ελλ. Στρατού στη γραμμή Εσκί- Σεχίρ- Κιουτάχεια-Αφιόν Καραχισάρ. Αποτυχία του ελλ. Στρατού να κυκλώσει τον Ινονού στην Κιουτάχεια Η εκστρατεία γρήγορα θεωρήθηκε παράτολμη. Απορρίπτονται συμβιβαστικές λύσεις και από τις δύο πλευρές. Η αποτυχία είχε αντίκτυπο στο ηθικό των αξιωματικών και των ανδρών. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις αποσκοπούσαν στο να εξασφαλίσουν στρατηγικά πλεονεκτήματα πριν την ολοκλήρωση Γαλλοτουρκικών διαπραγματεύσεων και να δημιουργήσουν ευρύτερη εξωτερική άμυνα στην ελληνική ζώνη της Σμύρνης. Γούναρης (πρωθυπουργός) με τον Θεοτόκη στη Σμύρνη και ο Κωνσταντίνος για να ηγηθεί της στρατιάς με τους διαδόχους. Η Ελληνική επίθεση Ιουνίου- Ιουλίου έχει δυο στόχους Την κατάληψη της σιδηροδρομικής γραμμής Αφιόν Καραχισάρ-Κιουτάχεια- Εσκί Σεχίρ και την κύκλωση του τουρκικού στρατού. ο Κεμάλ σε μια δύσκολη απόφαση για το γόητρο ενός στρατηγού υποχωρεί 300 χιλ πίσω από το Σαγγάριο και αποτυγχάνει ο στόχος των Ελλήνων. Σκοπός του Κεμάλ η φθορά του ελλ. Στρατού και η εξασφάλιση χρόνου να οργανώσει αδιατάρακτα τις δυνάμεις του, με την μεταφορά υλικού στην Άγκυρα και να εξαπολύσει αντεπίθεση, όταν ο ίδιος το επιθυμούσε Ο Γούναρης προτίμησε την καταδίωξη του Κεμάλ, που υποχωρούσε, γιατί ισχυριζόταν, ότι ο δρόμος για την Άγκυρα ήταν ανοιχτός. Ο Ελλ. Στρατός οδηγείται στο μαρτύριο της αλμυράς ερήμου, χωρίς τρόφιμα και εφόδια, αποδείχτηκε όμως πιο άξιος από την ηγεσία του, με πολλά προβλήματα στον ανεφοδιασμό και στις συγκοινωνίες με τα μετόπισθεν σε μια αναμέτρηση που θα γινόταν κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες για τον ελλ. στρατό και τις πιο ευνοϊκές για τον Κεμάλ. 26 Στις 10 Αυγούστου του 1921 η ελληνική στρατιά με μύριες δυσχέρειες έφτασε στη δυτική όχθη του Σαγγαρίου απέναντι από την οχυρωμένη τουρκική αμυντική τοποθεσία. Η μάχη κράτησε από τις 10 ως τις 29 Αυγούστου, αποτελεί τη σημαντικότερη πολεμική σύγκρουση κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία και το αποκορύφωμα της ελληνικής προσπάθειας να συντριβεί ο Κεμαλισμός Τελευταία σημαντική επιχείρηση στη Μ. Ασία υπήρξε η απόκρουση από τον ελλ. Στρατό της τουρκικής επίθεσης στο Αφιόν Καραχισάρ. Σύμπτυξη ελληνικού στρατού στις αρχικές θέσεις. Προσανατολισμός αμυντικής γραμμής γύρω από τη Σμύρνη. 27Αριστείδης Στεργιάδης, ύπατος αρμοστής Σμύρνης σε όλη την περίοδο της Μ εκστρατείας και καταστροφής έπαιξε σημαντικό αλλά αμφισβητούμενο ρόλο στις εξελίξεις του Μ. ζητήματος 28Στις 12 Φεβρουαρίου 1922 δημοσιεύτηκε σε δυο εφημερίδες των Αθηνών το «Δημοκρατικό Μανιφέστο» που το υπέγραψαν ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και 6 συνεργάτες του. Η καταδίκη τους από το κακουργιοδικείο Λαμίας ενίσχυσε την αντιμοναρχική μερίδα των Φιλελευθέρων. 29Η ανάθεση στον αντιστράτηγο Γ. Χατζηανέστη της αρχηγίας της Στρατιάς στις 23 Μαΐου 1922, προκάλεσε αντιδράσεις στις τάξεις των αξιωματικών και δε συνέβαλε στη ενίσχυση της εμπιστοσύνης του στρατού απέναντι στην ανώτατη ηγεσία του. Αυτήν την εποχή κυβερνητικής παράλυσης και διπλωματικής απομόνωσης διαλέγει ο Κεμάλ για να εξαπολύσει επίθεση κατά των ελλ .θέσεων Επικεφαλής ο ίδιος με άφθονο πολεμικό υλικό (Ιταλογαλλικό) Ενώ ο Χατζηανέστης ο στρατάρχης με τα πήλινα πόδια διηύθυνε από 500 χιλ μακριά. 30Γραμμές του ελληνικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922, παραμονές της τουρκικής επίθεσης. Προποντίδα- Εσκί Σεχίρ- Αφιόν Καραχισάρ 31 Η αναμενόμενη επίθεση άρχισε στις 13 Αυγούστου. 12 τουρκικές μεραρχίες παρατάχθηκαν απέναντι στις 2 ελληνικές Στις 15 Αυγούστου εξακολουθούσαν την προέλαση και ήλθαν σε επαφή με τις ελληνικές μονάδες που υποχωρούσαν. 17 Αύγούστου η μάχη στην κοιλάδα του Αλή Βεράν μετά από ηρωική αντίσταση της 12ης ελλ. Μεραρχίας οι μονάδες άρχισαν να διαρρέουν προς τα δυτικά. 32 Στις 28 Αυγούστου συνεχίστηκε η σύμπτυξη του νότιου τμήματος της ελλ. Στρατιάς. Η επιβίβαση στα πλοία έγινε από το λιμάνι του Τσεσμέ μέχρι και τις 3 Σεπτέμβρη των τμημάτων της οπισθοφυλακής. Ακολούθησε γενική έξοδος του ελλ. Πληθυσμού. 33Ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας που είχε αποκτήσει εξαιρετική φήμη στο Μακεδονικό μέτωπο του 1918, στην Ουκρανία το 1919και στο Σαγγάριο το 1921έδωσε σκληρή μάχη με τουρκικό απόσπασμα. Η υποχώρηση του αποσπάσματός του έγινε με παραδειγματική τάξη και συνετέλεσε στην επιτυχή υποχώρηση όλου του συγκροτήματος Φράγκου. 34Ο εμπρησμός της Σμύρνης από τους Τούρκους στις 31 Αυγούστου 1922, και ο μαρτυρικός θάνατος του μητροπολίτη Χρυσοστόμου προκάλεσαν τη γενική συγκίνηση του Ελληνισμού. 35Ο Μητροπολίτης Δράμας Σμύρνης βρήκε μαρτυρικό θάνατο από τον Τουρκικό όχλο, στον οποίο τον παρέδωσε ο Τούρκος Διοικητής Νουρεντίν. 36Με την πυρπόληση της Σμύρνης οι άστεγοι κάτοικοί της προσπαθούσαν απεγνωσμένα να βρουν κάποιο πλωτό μέσο για να επιβιβαστούν στα συμμαχικά πλοία, που ναυλοχούσαν στο λιμάνι. Καταστράφηκαν πάνω από 55.000 κτίρια. 11 Σεπτεμβρίου ο Πλαστήρας, ως πρόεδρος τριμελούς επαναστατικής επιτροπής κατήργησες τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές στη Χίο. 37Προσχώρηση στην Επανάσταση του συνταγματάρχη Στυλιανού Γονατά, μετριοπαθούς Κωνσταντινικού, ως ενέργεια με εθνικό χαρακτήρα 3815 Σεπτεμβρίου τμήματα επαναστατημένου στρατού μπάινουν στην Αθήνα. Μαζί και στρατιώτες από το Μικρασιατικό μέτωπο. 3931 Οκτωβρίου 1922 έκτακτο στρατοδικείο. Η Δίκη των 6 (Πρωατοπαπαδάκης, Θεοτόκης, Στράτος, Γούναρης, Στρατηγός, Μπαλτατζής, Γούδας απουσιάζει ο Χατζηανέστης) Γούδας, Στρατηγός ισόβια οι άλλοι θανατική ποινή. Η στρατιωτική ευθύνη για την κατάρρευση του μετώπου βάρυνε αποκλειστικά την ανώτατη ηγεσία με τον αρχηγό Χατζηανέστη. Η αδυναμία (στρατιωτική, διπλωματική, οικονομική) που είχε περιέλθει η Ελλάδα ήταν αποτέλεσμα της απομόνωσης από την Αντάντ μετά την επιστροφή του Κωνσταντίνου. 4013/20 Νοεμβρίου άρχισε η Διεθνής Συνδιάσκεψη στη Λωζάννη, που κατέληξε στις 24 Ιουλίου στην υπογραφή της οριστικής συνθήκης ειρήνης. 41Νότια Βαλκάνια μετά τη συνθήκη της Λωζάννης Η Τουρκία κέρδιζε σε βάρος της Ελλάδας, την Ανατολική Θράκη, Ίμβρο, Τένεδο και φυσικά τη ζώνη της Σμύρνης. Και μια εδαφική απώλεια στα βορειοδυτικά σύνορα (14 χωριά της Κορυτσάς) 42Ο Πάγκαλος επιτελάρχης της στρατιάς της Μ .Ασίας το 1919-20 διοργανωτής τους στρατού του Έβρου κατέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία στις 25 Ιουνίου και παρέμεινε μέχρι τις 22 Αυγούστου 1926. 43Η 2η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου 6 Ιουνίου 1923 έφερε σοβαρό κλονισμό στις σχέσεις κυβέρνησης Τσαλδάρη και βενιζελικής αντιπολίτευσης και στη συνέχεια νέες σοβαρές εσωτερικές ανωμαλίες. 4413 Απριλίου 1936 πέθανε ο πρωθυπουργός Κ. Δεμερτζής και ανέλαβε ο Ι. Μεταξάς ως αντιπρόεδρος. 45Η Μακεδονία δέχεται το μεγαλύτερο ποσοστό των προσφύγων.

γυναίκα

Γυναίκα Αρχαίοι πολιτισμοί Στη Βαβυλωνία, την Αίγυπτο, τη Φρυγία και τη Φοινίκη μητέρες θεές λατρεύονταν ως πανίσχυρες θεότητες (Ιστάρ,Αστάρτη,Φοινίκη, Κυβέλη, Ίσις) Όλες προσωποποιούν την ίδια αρχή: Τη δημιουργία της νέας ζωής, την αναγέννηση της φύσης μετά το χειμερινό θάνατο, την ελπίδα της ανάστασης του ίδιου του ανθρώπου. Η λατρεία της θεάς της γονιμότητας επεκτάθηκε δτην Ελλάδα και στη συνέχεια στη Ρώμη. Ο κώδικας του Χαμμουραμπί παρείχε μεγάλη οικονομική και προσωπική ελευθερία, ο γαμπρός κατέβαλε τίμημα στη νύφη,κηδεμόνευε τα παιδιά της, ασκούσε εμπόριο και προσέφερε υπηρεσίες στην πόλη. Στην Αίγυπτο η κοινωνική θέση της γυνάικας ήταν ακόμη υψηλότερη. Και πολλοί ίσχυρίζονταν, ότι ισχυρότερο φύλο ήταν οι γυναίκες,αφού κυβερνήθηκε η χώρα από πολλές βασίλισσες. Ελλάδα (Αθήνα) Αρχικά και στην Ελλάδα είχαν υψηλή θέση οι γυναίκες, κάτι που περιγράφεται στα ομηρικά έπη. Και ανάλογη θέση έχει στη Μινωική Κρήτη, συμμετέχοντας σε πολλές εκδηλώσεις,θρησκευτικές,αθλητικές κ.ά Λατρεύεται ακόμη ως θεά της γονιμότητας. Στη συνέχεια τονίζεται μόνο ο ρόλος της τεκνοποίας και παραμένουν έξω από δραστηριότητες διάφορες, με ελάχιστα δικαιώματα. Χαρακτηριστική βέβαια περιγράφεται η αρχοντιά,η προσωπικοτητα και η ανεξαρτησία του πνεύματος για τις ηρωίδες του αρχαίου δράματος. Εταίρες Γυναίκες έξυπνες,μορφωμένες και μερικές μάλιστα ασκούσαν επιρροή στην πνευματική και πολιτική ζωή του τόπου.Γνωστές η Ασπασία, η Φρύνη κ.ά Η στρατιωτική Σπάρτη Οι γυναίκες ήταν ίσες με τους άνδρες.Συγχρωτίζονταν ελεύθερα μαζί τους στο δημόσιο βίο και στους αθλητικούς αγώνες (μικτή πάλη ανδρών και γυναικών) Και είχαν γνώμη στην πολιτική ζωή του τόπου. Ρώμη Η γυναίκα στη Ρώμη είναι πλήρως υποταγμένη στην εξουσία του πατέρα, του αδελφού, του συζύγου χωρίς μάλιστα καθόλου δικαιώματα. Υπάρχεί μόνο μια κοινωνική καταξίωση της οικοδέσποινας και αργότερα βελτιώνει νομικά τη θέση της. Παλαιστίνη Παρόλο που η δημιουργία της γυναίκας έγινε με τρόπο συμβολικό και αυτής από τον Τριαδικό θεό, ισότιμης με τον άνδρα,στην εβραϊκή κοινωνία η γυναίκα είναι υποτιμημένη, από το φόβο της διείσδυσης ανατολικών ειδωλολατρικών στοιχείων. Οπως η λατρεία της θεάς της γονιμότητας.Υπάρχει βέβαια και εδώ το ιερό ζευγάρι όπως:Αβραάμ-Σάρα, Ισαάκ-Ρεβέκκα κά. Χριστιανικός κόσμος Στο πρόσωπο της Παναγίας βλέπει η Εκκλησία τον αντίποδα της Εύας. Έρχεται αυτή εκπροσωπώντας όχι μόνο τη γυναίκα, αλλά όλη την ανθρωπότητα, για να γίνει γέφυρα,σκάλα που θα γεφυρώσει ουρανό με τη γη. Ο Χριστός τοποθετεί τη γυναίκα στη θέση που της αξίζει, δίπλα στον άνδρα. Κοντά του υπάρχουν μαθήτριες (ενώ σε καμιά σχολή της αρχαιότητας δεν βρίσκουμε γυναίκες),περιθωριακές γυναίκες και είναι όλες αυτές που θα μείνουν κοντά του και στο Σταυρό, γι’αυτό και θα αξιωθούν πρώτες να δουν και την Ανάσταση Του. Πατέρες της Εκκλησίας Η γυναίκα στη συνέχεια πάλι παραγκωνίσθηκε αρκετά. Οι πατέρες βέβαια της Εκκλησίας προσπάθησαν να εξηγήσουν τους λόγους και να στηρίξουν πάλι τη γυναίκα. Άνδρες οι νομοθέτες, γι’αυτό κατά των γυναικών οι νομοθεσίες. Δυτική Εκκλησία Και εδώ βρήκαν καταφύγιο σε δύσκολες εποχές των πολέμων πολλές γυναίκες, στις Σταυροφορίες, αλλά και στα χρόνια του μοναχισμού των ανδρών. Το Μεσαίωνα πολλές γυναίκες στη Δύση κινδύνεψαν να καούν ως μάγισες Με την ανάπτυξη των πόλεων οι γυναίκες της μεσαίας τάξης έπαιζαν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στο εμπόριο και γίνονταν δεκτές ως μέλη σε συντεχνίες.Φυσικά μετά την οικονομική βελτιώνεται και η κοινωνική θέση και το μορφωτικό επιπεδο της γυναίκας. Αναγέννηση και Διαφωτισμός Η εφεύρεση της τυπογραφίας, η Μεταρρύθμιση, η μετάφραση της Αγίας Γραφής συνέβαλαν ώστε η παιδεία να ανέβει και σε πολλές γυναίκες.(καθηγήτριες γλώσσας στην Ιταλία) Ο καλβινισμός και ο πουριτανισμός κατέβασαν πάλι το επίπεδο της γυναίκας και αργότερα η Γαλλική Επανάσταση το1789 προσέδωσε στη γυναίκα ελευθερία,ισότητα και ανθρώπινα δικαιώματα. 19ος αιώνας -Βιομηχανική Επανάσταση Αλλαγές όπως στην τεχνολογία, στην οικονομία και στην κοινωνία, οδήγησαν σε βαθιές αλλαγές και στη ζωή της γυναίκας. Η παραγωγή μετατοπίζεται από το σπίτι στο εργοστάσιο.Χιλιάδες άνδρες, γυναίκες, παιδιά έρχονται στις πόλεις στις φτωχογειτονιές για να βρουν δουλειά σε εργοστάσια και σε ορυχεία.Οι συνθήκες εργασίας είναι φρικτές με απεριόριστο ωράριο και δουλειά πραγματικά με ιδρώτα. Πολύ σύντομα, γυναίκες με εξαιρετικές ικανότητες βρέθηκαν να

για τα άλογα Δοξάτου

Αξιοποίηση του περιβάλλοντα χώρου Διδακτικές επισκέψεις μαθητών στα πλαίσια περιβαλλοντικών και πολιτιστικών προγραμμάτων . Δημιουργία κέντρου πληροφόρησης και ενημέρωσης πολιτών σε θέματα τουρισμού γενικότερα του Δήμου. Και συγκεκριμένα με θέμα το άλογο. Υποδομές και βάσεις για θεραπευτική ιππασία. Συνεδριακό κέντρο για διοργάνωση σεμιναρίων, ομιλιών και εκδηλώσεων Οργάνωση ιππικών αγώνων, ιππικής δεξιοτεχνίας και αγώνες Dressage. Δημιουργία ιπποφορβείου και προσπάθεια διατήρησης και διάσωσης της ντόπιας φυλής παλιού αγροτικού αλόγου Δοξάτου. Συντήρηση και διαρκή ενημέρωση της ιστοσελίδας και των Bloggs με θέμα το άλογο. Εκδόσεις και φυλλάδια για την προβολή του αλόγου και του ιπποδρόμου Δοξάτου Φωτογραφικό λεύκωμα με θέμα το άλογο και τις ιπποδρομίες Δοξάτου. Διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Ιστορία Δοξάτου

   Το δοξατο λεν ειναι απλα μια επαρχιακή κωμόπολη της πολύπαθης Ανατολικής Μακεδονίας, αλλά είναι τόπος αιματόβρεχτος, τόπος δακρύων, τόπος μαρτύρων και ηρώων. Πράγματι δεν υπάρχει άλλη ελληνική γωνιά, η οποία μέσα σε τρεις δεκαετίες (1913 - 1941) να έχει δεχθεί δύο τρομακτικές καταστροφές: αρπαγές, εμπρησμούς, κ.τ.λ. και κυρίως σχεδόν πλήρη εξόντωση του πληθυσμού, με σφαγές, ομαδικούς τουφεκισμούς και ομηρίες. Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 Ιούνιος του 1913 ναυτικό άγημα ελευθέρωσε την Καβάλα και στη συνέχεια αποβιβάζονται μονάδες πεζικού και προωθούνται προς δυσμάς και προς Βορράν. Οι Βούλγαροι αντί ν' αντιμετωπίσουν ανδροπρεπώς τον προελαύνοντα ελληνικό στρατό, ξεσπούν με λύσσα και μανία στους άμαχους Έλληνες των περιοχών που εγκαταλείπουν! Τότε το Δοξάτο είχε το «θλιβερό προνόμιο» να βρεθεί κυριολεκτικά στο «μάτι τον κυκλώνα». Βουλγαρικός στρατός με ομάδα κομιτατζήδων κύκλωσε ασφυκτικά το Δοξάτο, κατέσφαξε κυριολεκτικά τους κατοίκους. Εν συνεχεία, αφού οι «ηρωικοί» σφαγείς των αμάχων άρπαξαν ό, τι βρήκαν που μπορούσαν να το μεταφέρουν, έβαλαν φωτιά με το πετρέλαιο που είχαν φέρει μαζί τους. . Εν τούτοις, ο Ελληνικός στρατός κατά την αποχώρησή του αργότερα από τα στενά της Κρέσνας, μετά τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, δεν μάτωσε ούτε μύτη Βούλγαρου αμάχου, ενώ είχε την ευκαιρία να εφαρμόσει αντίστοιχα αντίποινα προς γνώση και συμμόρφωση των Βουλγάρων που έμειναν και τότε ατιμώρητοι για τα εγκλήματά τους, τα οποία και επανέλαβαν θρασύτατα στα επόμενα χρόνια 1916-18 και 1941-1944 με την ίδια ένταση και φρίκη, όταν ουραγοί των Γερμανών, ανακατέλαβαν αμαχητί τ' άγια χώματά μας. Ειδικά στο Δοξάτο το 1916-18, οι Βούλγαροι δεν βρήκαν πολλούς, για να σφάξουν. Σημειώθηκαν σποραδικοί φόνοι, αλλά αποδεκάτισαν τους εναπομείναντες από την προ τριετίας μεγάλη σφαγή, με την ομηρία όλου του ανδρικού πληθυσμού της Αν. Μακεδονίας. Η ΜΕΓΑΛΗ ΟΜΩΣ ΣΥΜΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΜΟΙΡΟΥ ΔΟΞΑΤΟΥ επαναλήφθηκε τους πρώτους μήνες της τελευταίας βουλγαρικής κατοχής στην Αν. Μακεδονία και Θράκη, όταν οι Βούλγαροι σφετεριστές επανήλθαν το 1941 και είδαν το Δοξάτο ανασυγκροτημένο και ακμαίο, ενώ το είχαν αφήσει σωρό ερειπίων. 200 περίπου ειρηνικά πρόσωπα του χωριού, όπως γράφουν οι ίδιοι οι Βούλγαροι, σκοτώθηκαν ως αντίποινα. Σήμερα κανείς Βούλγαρος επίσημος στις τόσες επισκέψεις τους δεν αισθάνθηκε την υποχρέωση να καταθέσει ένα απλό στεφάνι στα μνημεία των χιλιάδων θυμάτων ούτε βέβαια επιστράφηκε κάποιο από τα αρπαγέντα κειμήλια της περιοχής μας, αλλά και της Ιεράς Μονής Εικοσιφοίνισσας, όπως εξάλλου είχαν ρητή υποχρέωση να κάνουν. Για ποιο λόγο λοιπόν το Δοξάτο δέχθηκε τις άδικες αυτές επιθέσεις ; Προφανώς η ισχυρή οικονομία, ως κέντρο ελέγχου της καλλιέργειας, της επεξεργασίας και του εμπορίου του καπνού. Η συμμετοχή των Δοξατιανών στο Μακεδονικό Αγώνα και η «επιμονή» τους να επιμένουν στην ελληνική γλώσσα και την ελληνική ορθοδοξία. Η παρουσία σήμερα η δική σας , αγωνιστών της μαρτυρική και αιματοβαμμένης Κύπρου, στον ιερό αυτό τόπο δίνει την αφορμή σε όλους μας να ξαναζήσουμε την ιστορία του Δοξάτου με τέτοιο τρόπο, ώστε να τιμώνται οι ήρωες του δικού μας τόπου, μαζί με τους ήρωες της Μεγαλονήσου Στέλνοντας μηνύματα παντού που θα υπενθυμίζουν αυτήν την παράλληλη πορεία και ιστορία αλλά και τις ξεχασμένες υποχρεώσεις. Η Βουλγαρική παρουσία στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη ως στρατιωτική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ( πρώτη αντιστασιακή ένοπλη εξέγερση ενάντια στον Άξονα στο Δοξάτο Σεπτέμβρη του 1941) Με την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα παρατηρήθηκε κάτι περίεργο στα παγκόσμια πολεμικά χρονικά. τρεις μεραρχίες στρατού στης Βουλγαρίας ακολούθησαν τα γερμανικά στρατεύματα και χωρίς να ρίξουν τουφεκιά, χωρίς να πάρουν μέρος σε καμιά μάχη κατά του Ελληνικού στρατού κατέλαβαν την περιοχή μεταξύ των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα. Οι Βούλγαροι εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, όπου στην πλειοψηφία (95%) ζούσαν Έλληνες Το γεγονός της παραχώρησης των περιοχών αυτών ήταν ως αντάλλαγμα για την προσχώρηση των Βουλγάρων στον Άξονα. Και σίγουρα ικανοποιούσε την πάγια αλυτρωτική πολιτική της Σόφιας να επεκταθούν στις βορειοελλαδίτικες ακτές του Αιγαίου και να εξαφανίσουν το Ελληνικό στοιχείο. Άμεσος στόχος της Βουλγαρικής πολιτικής ήταν η πλήρης ενσωμάτωση των κατειλημμένων εδαφών. Οι μέθοδοι εφαρμογής των σχεδίων γνωστοί: Σφαγές, αναγκαστικοί μαζικοί εκτοπισμοί, κτηνώδη αντίποινα, δήμευση περιουσιών, κατάσχεση ταμείων και αρχείων και εκδίωξη υπαλλήλων. Ο Εκβουλγαρισμός επιτυγχάνεται με την εγκατάσταση νέων πολιτικών, στρατιωτικών και αστυνομικών αρχών καθώς και οικονομικών, θρησκευτικών και εκπαιδευτικών. Για την επιτυχία των πολιτικών τους σχεδίων έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στον εκβουλγαρισμό τριών βασικών κρατικών θεσμών. ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ- ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ- και την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ -Προχώρησαν σε μέτρα για αφελληνισμό με απελάσεις Ελλήνων μητροπολιτών και ιερέων (63) και 58 ιερείς έχασαν τη ζωή τους αφού κακοποιήθηκαν Στη διάρκεια της κατοχής η Εκκλησία υπάχθηκε σε Βουλγαρικές μητροπόλεις, διοικούμενες από αρχιερατικούς επιτρόπους. Επιβάλλεται η Βουλγαρική Εξαρχική Εκκλησία με βουλγαρικό εορτολόγιο, βουλγαρικό τυπικό στις ιερουργίες και η βουλγαρική γλώσσα. Τοποθετούνται Βούλγαροι κληρικοί στη θέση των απελαθέντων με σωρεία παραβάσεων και οικονομικής εκμετάλλευσης. Κατασχέθηκαν εκκλησιαστικές περιουσίες, αρχεία ναών και μοναστηριών και αφαιρέθηκαν εικόνες, άμφια, χρυσά και αργυρά σκεύη, χαλιά, έπιπλα ,βιβλία και χειρόγραφα. (Χειρόγραφα της μονής Εικοσιφοίνισσας βρίσκονται ακόμη σε βουλγαρικά χέρια) -Επίμονη αφομοιωτική πολιτική ασκήθηκε στο χώρο της Εκπαίδευσης. Στόχος τους τα Ελληνόπουλα και τα παιδιά των πομάκων. Απαγορεύουν την Ελληνική Γλώσσα, τοποθετούν Βουλγάρους νομάρχες , δημάρχους και κοινοτάρχες.. Απελαύνουν όσους θεωρούν επικίνδυνους, (κληρικούς, μορφωμένους, εύπορους εμπόρους κ.ά.), Απαγορεύτηκε η λειτουργία Ελληνικών σχολείων, εκτοπίζονται Έλληνες εκπαιδευτικοί και καταστρέφονται τα εποπτικά μέσα τω σχολείων. Έρχονται Βούλγαροι δάσκαλοι και με επιμίσθιο 50% επιπλέον των αποδοχών τους. Απαγορεύεται η λειτουργία των τυπογραφείων, εφημερίδων και άλλων εκδόσεων και δίνουν αντίθετα προνόμια σε όσους δήλωναν Βουλγαρική εθνικότητα. -Στην Οικονομία Επιβάλλεται παντού το νόμισμα το βουλγαρικό, το λέβα και γίνεται προσπάθεια η καλλιέργεια καπνού υψηλής ποιότητας στην περιοχή και η ανάπτυξη του εμπορίου λαδιού, σιτηρών, φρούτων και λαχανικών να ενισχύσει τη βουλγαρική οικονομία Το βουλγαρικό καθεστώς όμως προχωρά σε μέτρα οικονομικής εξόντωσης με τον περιορισμό των δραστηριοτήτων των Ελλήνων. Δημεύονται περιουσίες και απαλλοτριώνονται επιχειρήσεις (ηλεκτρικοί σταθμοί, αλευρόμυλοι κ. ά για την περιοχή). Θερίζουν οι παραγωγοί με την επιτήρηση αστυνομικών αρχών και παραδίδουν το 90% της παραγωγής τους. Το ίδιο και στα καπνά, αγοράζουν σε τεχνητά χαμηλές τιμές οι έμποροι Βούλγαροι και τα συγκεντρώνουν όλα στο βουλγαρικό εργοστάσιο στην Ξάνθη. -Το ελληνικό στοιχείο συμπιέζεται με απελάσεις αλλά και εθελοντικές μεταναστεύσεις. Πολλές φορές οι Βούλγαροι διευκόλυναν την έξοδο αυτή των κατοίκων που τους θεωρούσαν επικίνδυνους. Μαζικές έξοδοι σημειώνονται το Νοέμβρη του 1941 μετά τα αντίποινα κατά του άμαχου πληθυσμού, που ακολούθησαν την εξέγερση της περιοχής . Οι Βούλγαροι προχωρούν ακόμη και σε βίαιο εποικισμό. Εξαθλιωμένοι Βούλγαροι και τσιγγάνοι κατακλύζουν την περιοχή με ληστρική συμπεριφορά Αυτά τα ρεύματα εποίκων αποχωρούν οριστικά μετά το πέρας του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Περίπου 60.000 άτομα πέρασαν το όρια του Στρυμόνα για την Γερμανοκρατούμενη υπόλοιπη Ελλάδα. Και όπως όλοι με παράπονο διηγούνται εκεί έβλεπε κανείς μαγαζιά, προϊόντα και βιτρίνες Στη σκληρή Βουλγαρική κατοχή επικρατούσε υποχρεωτικός υποσιτισμός χωρίς τα βασικά τρόφιμα, ληστείες, κακοποιήσεις ατόμων, βιασμός γυναικών, επιβολή προστίμων, συλλήψεις, βασανισμός, διαρπαγές πολυτίμων αντικειμένων κατά τη διενέργεια δήθεν έρευνας για κρυμμένο οπλισμό, αγγαρείες και τα γνωστά: Τάγματα εργασίας Πολλοί άνδρες των κλάσεων 1940-41 της περιοχής στέλνονται στη Βουλγαρία για αγγαρείες με ελάχιστα τρόφιμα και πολλές κακοποιήσεις . Αργότερα και άλλοι οδηγούνται στην ομηρία Δουλεύουν σκληρά για τη διάνοιξη δρόμων και στα νταμάρια. Μαστίζονται από λοιμώδεις ασθένειες και πολλοί εξοντώνονται. Για μια ακόμη φορά στην πολύπαθη περιοχή του Δοξάτου μένουν μόνες οι γυναίκες για τη δύσκολη καλλιέργεια του καπνού. Από τις πρώτες μέρες κατοχής στην περιοχή της Δράμας εκδηλώθηκε αντιστασιακό κίνημα. . Το Βουλγαρικό καθεστώς κατοχής στρατιωτικό και πολιτικό ήταν από τα πιο σκληρά που επιβλήθηκαν στην Ευρώπη. Κάτω από αυτή τη διπλή κατοχή, έχοντας βέβαια και τις εμπειρίες από προηγούμενες εισβολές και καταστροφές όπως αυτής του 1913 αλλά και του 1916-18 με την ομηρία στη Βουλγαρία και τα καταναγκαστικά έργα, οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής μαζί με επαναστατικούς πρόσφυγες που είχαν εν τω μεταξύ ριζώσει στα φιλόξενα αυτά μέρη, οργανώνουν επαναστατικές ομάδες. Η άμεση ωστόσο κινητοποίηση των Βουλγαρικών αρχών, το γεγονός ότι δεν έπαυε να είναι αποσπασματική η δράση και όχι σε εκτεταμένη περιοχή, η λαθεμένη τακτική (διαβουλεύσεις με Βουλγάρους για τη διάδοση της πληροφορίας, ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να επέμβει και να απελευθερώσει την Ελλάδα) και σίγουρα τα μέσα καταστολής και τα αντίποινα σε βάρος του ανδρικού πληθυσμού κατέπνιξαν την εξέγερση. Τα θύματα στην ευρύτερη περιοχή υπολογίζονται σε 2500-3000. Τα μαρτυρικό Δοξάτο, που είχε γνωρίσει και παλιότερα τη μανία των Βουλγάρων, πλήρωσε και πάλι βαρύ φόρο αίματος. Το πρωί της 29ης Σεπτέμβρη άρχισε η συγκέντρωση τω κατοίκων στο Σχολείο. Εκεί ξεχώρισαν άνδρες από τα γυναικόπαιδα. Τους έδεσαν με συρματοπλέγματα στα χέρια πισθάγκωνα και περίμεναν να νυχτώσει. Μόλις έπεσε το σκοτάδι, άρχισαν κατά ομάδες να τους οδηγούν έξω από το χωριό , στη θέση που είναι σήμερα το μνημείο. Τα πολυβόλα κροτάλιζαν όλη τη νύχτα. Τα άψυχα κορμιά έπεφταν πάνω στους προηγούμενους. Πατέρας πάνω στο γιο. Αδελφός στον αδελφό. Λίγο πιο πριν μάλιστα τους ρώταγαν: «Μήπως είναι κανείς Βούλγαρος»; Κανείς δεν αποποιήθηκε τη ελληνική ταυτότητα για να γλιτώσει την εκτέλεση, επέλεξαν συνειδητά το θάνατο και την αξιοπρέπεια από τη ζωή και τη λιποταξία. Πλήρωσαν μάλιστα για την «κατανάλωσιν φυσιγγίων εκτελέσεως» Η προσφορά του ελληνικού λαού στη Βουλγαροκρατούμενη Μακεδονία και κυρίως των κατοίκων του Δοξάτου είναι τεράστια. Η αντίσταση και ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων στα αντίποινα συγκινεί πολλούς και γράφεται μάλιστα και σε βουλγαρική δημοσίευση ότι: «Οι Βουλγαροφασίστες προκάλεσαν μεγάλη αιματοχυσία και τρομοκρατία στον αθώο ελληνικό πληθυσμό» Σήμερα είναι γνωστότερες κάποιες άλλες περιοχές για τους αγώνες τους, αν και είχαν λιγότερα θύματα, απαιτώντας και διεκδικώντας αποζημιώσεις από τους Γερμανούς. Για την περίπτωση όμως του Δοξάτου δεν υπήρξε ούτε μια σκέψη ηθικής αποκατάστασης και μιας επίσημης συγνώμης που θα αλάφρυνε το χώμα των μαρτυρικών ηρώων. Νιώθουμε όμως σήμερα ότι αλαφρύνει το χώμα των μαρτυρικών μας ηρώων γιατί, Προσκυνάτε εσείς δοξασμένοι και ήρωες της αγαπημένης μας Κύπρου, προσεύχεσθε μαζί μας για τις ψυχές όλων Κυπρίων και Δοξατιανών αδελφών.

σκέψεις για την 25η Μαρτίου

Η Ιστορία κάθε λαού διαγράφεται μέσα από μια τροχιά πολλών αιώνων που γίνεται τόσο μακρύτερη, όσο μακρύτερα στον ορίζοντα της δόξας πάλεψε το ψέμα με την αλήθεια, η αδικία με τη δικαιοσύνη, η ομορφιά με την ασχήμια, η λευτεριά με τη λύτρωση. Και κάπου –κάπου, σημαδιακά λες, σταματά και κάνει γερές τομές στο χρόνο, νικά τον άνθρωπο και τον ξεπερνάει ακόμη και φτάνει να θεμελιώσει στιγμές, να καταξιώσει ανθρώπινες μορφές , να μνημειώσει το χρόνο. Έτσι και η ιστορία του ελληνικού κόσμου ζύγωσε αποφασιστικά και θεμελιώθηκε με δύναμη στη μέρα της 25ης Μάρτη που σημάδεψε την ψυχή του ραγιά. Ένας νέος άνθρωπος ξυπνούσε τώρα ύστερα από μακροχρόνιο ύπνο, ένας άνθρωπος που αποζητούσε μια καινούργια ονομασία και πετούσε αυτή που θύμιζε τη ντροπή της σκλαβιάς. Έτσι οι Ρωμιοί και «Ρωμαίικο»ρίχνονται μακριά κι ο τόπος και τα χαρτιά και η Ελλάδα γεμίζουν Έλληνες και ελληνικό. Όταν γινόταν λόγος για το λαό των προεπαναστατικών καιρών όλα τα κείμενα ξέρουν μόνο ρωμιούς και γραικούς τους ραγιάδες, όχι Έλληνες. Μα οι χρονικογράφοι του 21, οι αγράμματοι κι οι αμόρφωτοι, που δεν γνώρισαν άλλο σκολειό απ’ το σκολειό της φωτιάς ένα όνομα ξέρουν και θέλουν για τους συναγωνιστές τους: οι Έλληνες, οι αθάνατοι Έλληνες τα λιοντάρια αγαπά να λέει ο Μακρυγιάννης. Τα’ όνομα έμενε στη συνείδηση των απλών ανθρώπων σα σύμβολο λεβεντιάς και δύναμης. Πίστευαν τους Έλληνες σα στοιχειά κάποιου παλιού καιρού που τα έργα τους δείχνονται στα παλιά χαλάσματα κι ευρήματα με τις τεράστιες πέτρες, με τους πελώριους τάφους , με τα στολίδια και τα σκαλίσματα τους. Και κάτι ακόμη: για τη λαϊκή αντίληψη ήταν αθάνατοι. Χάθηκαν βέβαια κάποτε από το πρόσωπο της γης γλιστρώντας στα τάρταρα, μα ωστόσο δεν πέθαναν ποτέ. Οι Έλληνες δεν πεθαίνουν. Μ’ αυτήν την μυθική πίστη για τους Έλληνες μπαίνει ο λαός στον αγώνα. Ο Κολοκοτρώνης , οι άλλοι αρχηγοί του, οι δάσκαλοι του γένους, οι ξένοι φιλέλληνες από τα πέρατα της γης τον βεβαιώνουν πως κι αυτός είναι Έλληνας. Ο ασήμαντος, ο ταπεινωμένος ραγιάς είναι από τη φύτρα των Ελλήνων. Ο καταφρονεμένος των ισχυρών, ο εγκαταλειμμένος από τη σύγχρονη Ευρώπη, που οι αρχηγοί της συγκροτούν την Ιερή Συμμαχία για τη διαιώνιση της νομιμόφρονης βίας, ο άνθρωπος που κατέφυγε στα φαράγγια και τις σπηλιές κι επλανιόταν αιώνες και αιώνες στα βουνά και τα όρη, ρίχνει στη μέση της ιστορίας το βάρος της παρουσίας του. Κι είδε τότε ο κόσμος κι είδαν οι αιώνες όλα τα’ απίστευτα και αλλόκοτα κι’ όλα όσα φαίνονται όνειρα και παραμύθια. Γυναίκες που πολεμούν με αντρική ορμή. Αρχόντισσες που κυβερνούνε στόλους. Ανθρώπους του λαού απλοϊκούς που βγαίνουν έξοχοι πολέμαρχοι . ειρηνικές ψαροπούλες που μεταβάλλονται σε τρομερά μπουρλότα και τινάζουν στον αέρα πολεμικά με τους ναυάρχους τους. Η Ελλάδα ακέρια ένα φλεγόμενο ηφαίστειο. Και όπως ενιαίος ήταν ο πόθος κι η λαχτάρα για λευτεριά, έτσι ενιαίος ήταν κι ο αγώνας κι ενιαία η προσπάθεια των Ελλήνων, στη μητρόπολη και στη διασπορά. Στα σκλαβοπάζαρα της Σμύρνης , της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας, οι ξεσπιτωμένοι , , άνδρες , παιδιά, γυναίκες σμίγουν το δάκρυ του κοινού σπαραγμού και της κοινής νοσταλγίας για τη χαμένη πατρίδα. Η Ελλάδα προσδέχεται ενωμένη την Ανάσταση, καθώς ενωμένη είχε δεχτεί και τα μαρτύριο , ένα μαρτύριο που πάντα ανακουφιζόταν απ’ την ελπίδα σε μια Ανάσταση, που την περίμενε σε κάθε βήμα ο Σταυρός. Κανείς όμως δεν μπορεί να ιστορήσει τα ανιστόρητα της εννιάχρονης πάλης γεγονότα χωρίς να υστερήσει ολοφάνερα από το δίκαιο μέτρο μήτε και να το ξεπεράσει. Και ακόμη πιο δύσκολο να αναφέρει κανείς όλους τους ξεχωριστούς πολέμαρχους της στεριάς ή τους θαλασσομάχους ήρωες και παράλληλα τις ξεχωριστές τοποθεσίες και γωνιές της ματωμένης γης που σημαδεύτηκαν από το θρύλο. Ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να σταθεί ούτε στον γέρο του Μοριά , όσο και αν κατάφερε με την αξιοσύνη του μυαλού του και τη σβελτάδα του σπαθιού κα παγιδέψει περίτεχνα το Δράμαλη και να συνεφέρει χτυπώντας με τη βία τους προσκυνημένους. Ούτε πάλι θα ζυγώσει για να αφουγκραστεί των Τούρκικων καραβιών τα μπουρλότα που τινάχτηκαν στον αέρα από τον αλάθητο τορπιλητή. Σταματά όμως στις μορφές όλων των αγνώστων Μαρτύρων που με το αίμα τους ξαναβλάσταινε το δένδρο της λευτεριάς και ξαναγεννήθηκε το δουλωμένο πνεύμα του ραγιά. Αλλά στις περιπτώσεις αυτές δεν λειτουργεί μόνο η ανθρώπινη μνήμη. Παράλληλα μ’ αυτή και πέρα απ’ αυτή αυθόρμητα γεννιέται κι ο πόνος σαν αντιστήλη για ανέβασμα. Έτσι οι τρυφερές μορφές του Δραγατσανιού δεν αποτελούν απλώς αδύναμες μινιατούρες κάποιας ιστορικής πραγματικότητας. Τους ύμνησε ο Κάλβος με την ποιητική του μούσα και μαζί του σήμερα τους στέλνουμε ένα δάκρυ, ένα απλό δάφνινο στεφάνι. Κι’ έπειτα η σκέψη μας αγκαλιάζει τους υπερασπιστές του Μεσολογγιού, τους ήρωες της Χίου, των Ψαρών , της Κάσου. Έτσι ο Σολωμός τραγουδούσε στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του με λυρισμό. «Έστησ’ ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη», δεν υμνούσε μόνο την αναγέννηση όλων των ζωντανών οργανισμών, αλλά και την ανάσταση και τη λύτρωση από την υποδούλωση του πνεύματος. Αυτό ακριβώς το ξαναγέννημα του ανθρώπου εκφράζεται και με την θρησκευτική πλευρά της σημερινής γιορτής. Η μέρα αυτή συνδέθηκε θρησκευτικά με το γεγονός της αναγγελίας της ενσάρκωσης του Χριστού, που έρχεται στον κόσμο , για να του χαρίσει τη λύτρωση. Όμως ολόκληρος αυτός ο αδυσώπητος και άνισος αγώνας για να ξανακερδηθεί η χαμένη λευτεριά , όσο και αν βρήκε θιασώτες και υποστηρικτές, ανθρώπους , που μ’ αγνά και ανιδιοτελή κίνητρα έδωσαν ό, τι καλύτερο για τη δικαίωσή του, σκόνταψε συχνά πάνω σε υφάλους που με τέχνη τοποθετήθηκαν από τους δήθεν υποκινητές του. Δεν έλλειψαν ακόμη οι επιρροές από τους ισχυρούς της Ευρώπης που προκάλεσαν μίση και έχθρες στις πιο δύσκολες και κρίσιμες στιγμές. Ο Σολωμός όμως ποτέ δεν έπαψε να τους υπενθυμίζει πως αν μισούνται ανάμεσά τους δεν τους αξίζει η λευτεριά. Γιατί η λευτεριά πετυχαίνεται μόνο με αγώνα και θυσίες . μ’ αυτό το όραμα κατάφεραν να συνεχίσουν την προσπάθεια μ’ όλες τις αντίξοες συνθήκες και φανερώθηκες τότε μπρος σ’ όλα τα έκπληκτα και κακόβουλα μάτια πως το καταπατημένο δίκιο κρύβει ατέλειωτη δύναμη, όταν γίνεται βίωση και αγώνισμα ανθρώπων οπλισμένων με πίστη και ευψυχία. Νίκησε η λευτεριά για μια ακόμη φορά και έτσι μαζί με τον ερχομό της Άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης ένας ολόκληρος λαός ξαναγεννιόταν και ξανάβρισκε στην κοιτίδα τους απ’ που αναδύθηκε στα βάθη πολλών αιώνων. Χρειάστηκαν βέβαια ολόκληρες εννιά άνοιξες που μέσα από δύσκολες πάντα συνθήκες και με αμφίρροπα συχνά αποτελέσματα ολόκληρη αυτή η πάλη αυτός ο αγώνας βρήκε τη δικαίωσή του, αυτήν που 400 χρόνια σκλαβιά καρτερούσε ένας ολόκληρος λαός. Το μεγάλο δίδαγμα του ‘ 21 θα ‘ ναι πάντα πως ο ελληνικός λαός αψήφισε το μέγεθος των κατακτητών και των εμποδίων , πάλεψε , κινδύνεψε, ενώθηκε, νίκησε. Μπροστά σε κείνο το μεγαλείο της Επανάστασης του ‘ 21 εμείς αναρωτιόμαστε σήμερα «Χρειάζονται οι γιορτές; Να κάνουμε παρελάσεις; Ποια είναι τα εθνικά σύμβολα»; Εκείνη η μεγάλη ιστορική ώρα ήταν κλήση για θυσία για να ζούμε εμείς ελεύθεροι Στη σημερινή ελληνική ζωή δεν φωτιζόμαστε από ολοκαυτώματα, Που το πάθος της αρετής; Που είναι ο ήλιος της αλήθειας να φωτίζει και να θερμαίνει τη ζωή του Έθνους; Αντί για αγάπη για την Πατρίδα εμείς απλά διαπιστώνουμε ότι δύσκολα καταλαβαίνει πια κανείς τις έννοιες: φιλοπατρία, αγώνα για την ελευθερία, πίστη στην παράδοση και στα ιδανικά Σε μια ζωή ασφυκτική , ύποπτη, ζωή ανταλλαγμάτων , ζωή καιροσκόπων κι απαθών για την Ελλάδα ανθρώπων , ζωή που ντροπιάζει Ψάχνουμε εναγωνίως και περιμένουμε να αφουγκραστούμε να βρούμε ιδανικά και πρότυπα, που εκφράζουν σωστά το έθνος Κι όπως πάντα εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στο Πνεύμα του Θεού το Πνεύμα που σώζει την Ελλάδα. Το πνεύμα των αγώνων του έθνους, το Πνεύμα της 25ης Μαρτίου. Η Ιστορία κάθε λαού διαγράφεται μέσα από μια τροχιά πολλών αιώνων που γίνεται τόσο μακρύτερη, όσο μακρύτερα στον ορίζοντα της δόξας πάλεψε το ψέμα με την αλήθεια, η αδικία με τη δικαιοσύνη, η ομορφιά με την ασχήμια, η λευτεριά με τη λύτρωση. Και κάπου –κάπου, σημαδιακά λες, σταματά και κάνει γερές τομές στο χρόνο, νικά τον άνθρωπο και τον ξεπερνάει ακόμη και φτάνει να θεμελιώσει στιγμές, να καταξιώσει ανθρώπινες μορφές , να μνημειώσει το χρόνο. Έτσι και η ιστορία του ελληνικού κόσμου ζύγωσε αποφασιστικά και θεμελιώθηκε με δύναμη στη μέρα της 25ης Μάρτη που σημάδεψε την ψυχή του ραγιά. Ένας νέος άνθρωπος ξυπνούσε τώρα ύστερα από μακροχρόνιο ύπνο, ένας άνθρωπος που αποζητούσε μια καινούργια ονομασία και πετούσε αυτή που θύμιζε τη ντροπή της σκλαβιάς. Έτσι οι Ρωμιοί και «Ρωμαίικο»ρίχνονται μακριά κι ο τόπος και τα χαρτιά και η Ελλάδα γεμίζουν Έλληνες και ελληνικό. Όταν γινόταν λόγος για το λαό των προεπαναστατικών καιρών όλα τα κείμενα ξέρουν μόνο ρωμιούς και γραικούς τους ραγιάδες, όχι Έλληνες. Μα οι χρονικογράφοι του 21, οι αγράμματοι κι οι αμόρφωτοι, που δεν γνώρισαν άλλο σκολειό απ’ το σκολειό της φωτιάς ένα όνομα ξέρουν και θέλουν για τους συναγωνιστές τους: οι Έλληνες, οι αθάνατοι Έλληνες τα λιοντάρια αγαπά να λέει ο Μακρυγιάννης. Τα’ όνομα έμενε στη συνείδηση των απλών ανθρώπων σα σύμβολο λεβεντιάς και δύναμης. Πίστευαν τους Έλληνες σα στοιχειά κάποιου παλιού καιρού που τα έργα τους δείχνονται στα παλιά χαλάσματα κι ευρήματα με τις τεράστιες πέτρες, με τους πελώριους τάφους , με τα στολίδια και τα σκαλίσματα τους. Και κάτι ακόμη: για τη λαϊκή αντίληψη ήταν αθάνατοι. Χάθηκαν βέβαια κάποτε από το πρόσωπο της γης γλιστρώντας στα τάρταρα, μα ωστόσο δεν πέθαναν ποτέ. Οι Έλληνες δεν πεθαίνουν. Μ’ αυτήν την μυθική πίστη για τους Έλληνες μπαίνει ο λαός στον αγώνα. Ο Κολοκοτρώνης , οι άλλοι αρχηγοί του, οι δάσκαλοι του γένους, οι ξένοι φιλέλληνες από τα πέρατα της γης τον βεβαιώνουν πως κι αυτός είναι Έλληνας. Ο ασήμαντος, ο ταπεινωμένος ραγιάς είναι από τη φύτρα των Ελλήνων. Ο καταφρονεμένος των ισχυρών, ο εγκαταλειμμένος από τη σύγχρονη Ευρώπη, που οι αρχηγοί της συγκροτούν την Ιερή Συμμαχία για τη διαιώνιση της νομιμόφρονης βίας, ο άνθρωπος που κατέφυγε στα φαράγγια και τις σπηλιές κι επλανιόταν αιώνες και αιώνες στα βουνά και τα όρη, ρίχνει στη μέση της ιστορίας το βάρος της παρουσίας του. Κι είδε τότε ο κόσμος κι είδαν οι αιώνες όλα τα’ απίστευτα και αλλόκοτα κι’ όλα όσα φαίνονται όνειρα και παραμύθια. Γυναίκες που πολεμούν με αντρική ορμή. Αρχόντισσες που κυβερνούνε στόλους. Ανθρώπους του λαού απλοϊκούς που βγαίνουν έξοχοι πολέμαρχοι . ειρηνικές ψαροπούλες που μεταβάλλονται σε τρομερά μπουρλότα και τινάζουν στον αέρα πολεμικά με τους ναυάρχους τους. Η Ελλάδα ακέρια ένα φλεγόμενο ηφαίστειο. Και όπως ενιαίος ήταν ο πόθος κι η λαχτάρα για λευτεριά, έτσι ενιαίος ήταν κι ο αγώνας κι ενιαία η προσπάθεια των Ελλήνων, στη μητρόπολη και στη διασπορά, από τα βάθη της Μ. Ασίας ως τη Βενετιά κι από τη νότια Ρωσία ως το Μίσιρι. Και το μυστήριο της Φιλικής απλώθηκε σε όλες τις παραπάνω χώρες, σ’ ανθρώπους όλων των τόπων κι όλων των τάξεων. Κι αν η επανάσταση από αντίξοες περιστάσεις δεν απλώθηκε σ’ όλη την χώρα , όμως η συνομωσία του Έθνους ήταν γενική , κι όλα τα μέρη της ελληνικής γης έχουν να προσφέρουν κάτι στη λατρεία του κοινού ιδανικού. Η Θράκη την Κωνσταντινούπολη και την Ανδριανούπολη, η Μακεδονία τη Νάουσα, την Κασσάνδρα τον Όλυμπο την Κατερίνη, η Ήπειρος το Σούλι , η Θεσσαλία τον Ασπροπόταμο, τη Σφακτηρία και το Μανιάκι ο Μοριάς, η Ρούμελη ένα Μεσολόγγι, η Ασία τα Μοσχονήσια και τις Κυδωνίες , η Μεσόγειος την Κρήτη και την Κύπρο, το Αιγαίο τα τρία μαρτυρικά νησιά.. Στα σκλαβοπάζαρα της Σμύρνης , της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας, οι ξεσπιτωμένοι , της πέρα κι εδώθε απ’ το Αιγαίο Ελλάδας, άνδρες , παιδιά, γυναίκες σμίγουν το δάκρυ του κοινού σπαραγμού και της κοινής νοσταλγίας για τη χαμένη πατρίδα. Η Ελλάδα προσδέχεται ενωμένη την Ανάσταση, καθώς ενωμένη είχε δεχτεί και τα μαρτύριο , ένα μαρτύριο που πάντα ανακουφιζόταν απ’ την ελπίδα σε μια Ανάσταση, που την περίμενε σε κάθε βήμα ο Σταυρός. Κανείς όμως δεν μπορεί να ιστορήσει τα ανιστόρητα της εννιάχρονης πάλης γεγονότα χωρίς να υστερήσει ολοφάνερα από το δίκαιο μέτρο μήτε και να το ξεπεράσει. Και ακόμη πιο δύσκολο να αναφέρει κανείς όλους τους ξεχωριστούς πολέμαρχους της στεριάς ή τους θαλασσομάχους ήρωες και παράλληλα τις ξεχωριστές τοποθεσίες και γωνιές της ματωμένης γης που σημαδεύτηκαν από το θρύλο. Ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να σταθεί ούτε στον μεγάλα καστροθεμελιωτή του λυτρωμού στους δύσκολους καιρούς του μεγάλου ξεκινήματος , όσο και αν κατάφερε με την αξιοσύνη του μυαλού του και τη σβελτάδα του σπαθιού κα παγιδέψει περίτεχνα το Δράμαλη και να συνεφέρει χτυπώντας με τη βία τους προσκυνημένους. Ούτε πάλι θα ζυγώσει για να αφουγκραστεί των Τούρκικων καραβιών τα μπουρλότα που τινάχτηκαν στον αέρα από τον αλάθητο τορπιλητή. Σταματά όμως στις μορφές όλων των αγνώστων Μαρτύρων που με το αίμα τους ξαναβλάσταινε το δένδρο της λευτεριάς και ξαναγεννήθηκε το δουλωμένο πνεύμα του ραγιά. Αλλά στις περιπτώσεις αυτές δεν λειτουργεί μόνο η ανθρώπινη μνήμη. Παράλληλα μ’ αυτή και πέρα απ’ αυτή αυθόρμητα γεννιέται κι ο πόνος σαν αντιστήλη για ανέβασμα. Έτσι οι τρυφερές μορφές του Δραγατσανιού δεν αποτελούν απλώς αδύναμες μινιατούρες κάποιας ιστορικής πραγματικότητας. Τους ύμνησε ο Κάλβος με την ποιητική του μούσα και μαζί του σήμερα τους στέλνουμε ένα δάκρυ, ένα απλό δάφνινο στεφάνι. Κι’ έπειτα η σκέψη μας αγκαλιάζει τους υπερασπιστές του Μεσολογγιού, τους ήρωες της Χίου, των Ψαρών , της Κάσου. Έτσι ο Σολωμός τραγουδούσε στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του με λυρισμό. «Έστησ’ ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη», δεν υμνούσε μόνο την αναγέννηση όλων των ζωντανών οργανισμών, αλλά και την ανάσταση και τη λύτρωση από την υποδούλωση του πνεύματος. Αυτό ακριβώς το ξαναγέννημα του ανθρώπου εκφράζεται και με την θρησκευτική πλευρά της σημερινής γιορτής. Η μέρα αυτή συνδέθηκε θρησκευτικά με το γεγονός της αναγγελίας της ενσάρκωσης του Χριστού, που έρχεται στον κόσμο , για να του χαρίσει τη λύτρωση. Όμως ολόκληρος αυτός ο αδυσώπητος και άνισος αγώνας για να ξανακερδηθεί η χαμένη λευτεριά , όσο και αν βρήκε θιασώτες και υποστηρικτές, ανθρώπους , που μ’ αγνά και ανιδιοτελή κίνητρα έδωσαν ό, τι καλύτερο για τη δικαίωσή του, σκόνταψε συχνά πάνω σε υφάλους που με τέχνη τοποθετήθηκαν από τους δήθεν υποκινητές του. Δεν έλλειψαν ακόμη οι επιρροές από τους ισχυρούς της Ευρώπης που προκάλεσαν μίση και έχθρες στις πιο δύσκολες και κρίσιμες στιγμές. Ο Σολωμός όμως ποτέ δεν έπαψε να τους υπενθυμίζει πως αν μισούνται ανάμεσά τους δεν τους αξίζει η λευτεριά. Γιατί η λευτεριά πετυχαίνεται μόνο με αγώνα και θυσίες . μ’ αυτό το όραμα κατάφεραν να συνεχίσουν την προσπάθεια μ’ όλες τις αντίξοες συνθήκες και φανερώθηκες τότε μπρος σ’ όλα τα έκπληκτα και κακόβουλα μάτια πως το καταπατημένο δίκιο κρύβει ατέλειωτη δύναμη, όταν γίνεται βίωση και αγώνισμα ανθρώπων οπλισμένων με πίστη και ευψυχία. Νίκησε η λευτεριά για μια ακόμη φορά και έτσι μαζί με τον ερχομό της Άνοιξης και την αναγέννηση της φύσης ένας ολόκληρος λαός ξαναγεννιόταν και ξανάβρισκε στην κοιτίδα τους απ’ που αναδύθηκε στα βάθη πολλών αιώνων. Χρειάστηκαν βέβαια ολόκληρες εννιά άνοιξες που μέσα από δύσκολες πάντα συνθήκες και με αμφίρροπα συχνά αποτελέσματα ολόκληρη αυτή η πάλη αυτός ο αγώνας βρήκε τη δικαίωσή του, αυτήν που 400 χρόνια σκλαβιά καρτερούσε ένας ολόκληρος λαός.

Έναρξη σχολικής χρονιάς, μια καθοριστική στιγμή που σημαδεύει όλους όσοι ασχολούνται με την εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή μαθητές , δάσκαλοι, και γονείς. Οι αγωνίες , οι προσδοκίες , τα όνειρα των παιδιών, ο όμορφος αγώνας τους που μαζί με τους δασκάλους τους κατακτούν το όνειρό τους , τη γνώση, τη μάθηση, την έρευνα. Σχολικές εργασίες πετυχημένα projects εκπονούνται από τους μαθητές και τους καθηγητές τους. Προγράμματα της ιστορίας του τόπου που τονώνουν το φρόνημα και την συνείδηση. Πετυχημένες σπουδές όλα αυτά τα χρόνια στα σχολεία που εξασφαλίζουν την είσοδο στα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας μας.. Αξιόλογοι φοιτητές μας που διδάσκουν σε θερινά πανεπιστήμια και παρακολουθούν προγράμματα Erasmus σε ξένα πανεπιστήμια. Επιστήμονες που ακολουθούν την πανεπιστημιακή έρευνα και εργάζονται σε μεγάλα ερευνητικά κέντρα. Δημιουργική έρευνα στον χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης με μεγάλη βαρύτητα στην αγροτική περιοχή μας η επαναφορά του γεωπονικού τομέα. Ποιοτική εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες. Με περίσσεια αγάπη οι δάσκαλοι για τους μαθητές τους και κυρίως για αυτούς της πρώτης τάξης. Εμείς από την πλευρά μας, ως Δημοτική Αρχή, είμαστε δίπλα στους μαθητές και τους γονείς, στο πλευρό κυρίως των δασκάλων για να μπορούν απρόσκοπτα να επιδίδονται στο καθαρά γνωστικό τους πεδίο. Πεδίο άμιλλας, γνώσης, επιτυχίας και κατάκτησης τέλους του ονείρου!

δελτίο τύπου από τα παλιά!

Καράορμαν στα Κύργια τόπος εκτέλεσης 40 Κυργιωτών στις 4 Οκτώβρη του 1941 Δύσκολος δρόμος, αλλά πολύ όμορφος. Γυρίζει η σκέψη μας σε κείνα τα χρόνια, όταν οι δικοί μας άνθρωποι έζησαν για μέρες πολλές αυτόν τον κίνδυνο και τα κατάφεραν τελικά να επιστρέψουν! Όλοι όμως όχι! Γι' αυτούς, αυτό το δύσκολο...προσκύνημα! Δεν πρόκειται να σας ξεχάσουμε...! http://neadoxatou.blogspot.gr/ Επιμνημόσυνη δέηση στο ηρώο των Κυργίων παρουσία του βουλευτή της Δράμας κ. Δημήτρη Κυριαζίδη, του αντιπεριφερειάρχη κ. Αργύρη Πατακάκη, του Δημάρχου Δοξάτου κ. Δημήτρη Δαλακάκη, Δημοτικών Συμβούλων, Διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Δοξάτου, Διοικητή Στρατοπέδου Κυργίων, εκπροσώπου της Πυροσβεστικής Δράμας, μαθητών και εκπαιδευτικών Δημοτικού Σχολείου και Γυμνασίου Κυργίων και παρουσία κόσμου. Από τον κ. Δήμαρχο Δοξάτου επισημάνθηκε η Αντίσταση των κατοίκων του τόπου και της περιοχής και παραχωρήθηκε το βήμα στον κ. Ιωάννη Εμμανουηλίδη έγκριτο νομικό και άξιο Κυργιώτης, που 14χρονος τότε βίωσε τη βουλγαρική θηριωδία στο Καράορμαν. Συγκίνησε κατά τη διάρκεια της κατάθεσης στεφάνων η παρουσία του διασωθέντα της άγριας εκτέλεσης αθώων Κυργιωτών κ. Νικόλαου Νεοκοσμίδη. Αποδόθηκαν τιμές με το προσκλητήριο των εκτελεσθέντων από τους μαθητές του Γυμνασίου Κυργίων. Τέλος υπό τη διεύθυνση του κ. Αθανασίου Πασχάλη η μπάντα του Δήμου απέδωσε τον Εθνικό Ύμνο. Ακολούθησε καφές στο Πνευματικό Κέντρο του ιερού Ναού του Αγίου Δημητρίου. Την πρώτη Κυριακή του Οκτώβρη στον ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής του Αγίου Αθανασίου τελείται μνημόσυνο για την ανάπαυση των αδικοχαμένων συγγενών στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και μετά στον εμφύλιο. Πρώτη προσπάθεια καταγραφής έγινε στην εφημερίδα του Αθανασίου «Βοϊράνη» και συνεχίστηκε από τον ακούραστο εφημέριο πατέρα Κωνσταντίνο. Η καταγραφή συνεχίζεται, σύμφωνα με τις δηλώσεις των συγγενών. Δηλώθηκε και 15ο θύμα Μποργιανιώτη από την κ. Τελλίδου στην Κατερίνη. Ημέρα μνήμης εκτελεσθέντων κατά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο στον Άγιο Αθανάσιο 1.Στρατιώτης Χανίδης Βασίλειος, εφονεύθη στο Καλαπότι 8/4/1941 2. Λοχίας Ευθύμιος Σαμλίδης στο Γράμμο- Βίτσι ετών 22 3. στρατιώτης Σάββας Φυρινίδης στο Γράμμο- Βίτσι 4. Στρατιώτης Κων/νος Μπατσούδης στο Γράμμο- Βίτσι (πατέρας της Δέσποινας Σπαθά) 5. Κων/νος Αρζουμανίδης (πατέρας Μαρίκας Σαχπάζη) και αδέλφια 6. Ελευθέριος Αρζουμανίδης εφονεύθησαν έξω από τον Άγιο Αθανάσιο προς Κύργια 7. Αντώνιος Αρζουμανίδης εφονεύθη στην Κορνοφωλιά Έβρου 8. Αριστοτέλης Τουφεξής αδελφός Αλέξάνδρας Κατσαντώνη εφονεύθη με την οικογένεια Αρζουμανίδη 9. Θωμάς Κατσαντώνης εφονεύθη ερχόμενος από την βάλτα 10. Σωτήρης Κατσαντώνης 18 ετών εφονεύθη στη Δράμα 11.Ελευθέριος Παρασίδης, αδελφός της Ισμήνης Ουζούνογλου εφονεύθη στο σταθμό της Δράμας 12. Γεώργιος Ζηλακάκης του Χρήστου και της Ιορδάνας εφονεύθη το Σεπτέμβριο του 1941 στην πλατεία του χωριού. 13. Ιωάννης Νικολάκης του Πέτρου εφονεύθη στο Αχλαδοχώρι Σερρών στον εμφύλιο. Ο τάφος του βρίσκεται στο Σιδηρόκαστρο και του απενημήθη μετάλλιο τιμής και εύφημος μνεία. 14. Παρασκευάς Ελευθεριάδης του Σάββα και της Δέσποινας, δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Αθανασίου, έπεσε στο πεδίο μαχών της Κορυτσάς το Νοέμβριο του 1940 με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού.

βραβευθέντες με το βραβείο Καραντώνη!

2011 ΠΑΠΑΖΩΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΖΑΦΕΙΡΩ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ (ΚΟΖΑΝΗ)2014 2012 ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ (ΞΑΝΘΗ) και ΔΗΛΓΕΡΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΘΩΜΑΣ ΜΑΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ) 2013 ΠΑΤΖΩΝΙΔΟΥ ΣΟΥΛΤΑΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ (ΙΩΑΝΝΙΝΑ) 2014 ΚΑΣΑΡΑΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΙΡΗΝΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ) 2015 ΠΑΤΖΩΝΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Η/Υ ΙΩΑΝΝΙΝΑ 2016 ΓΚΑΡΜΠΟΥΝΗΣ ΑΛΕΞΙΟΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ 2017 ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΘΩΜΑΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 2018 ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΙΚΑΡΩΝ 2019 ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗ ΠΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ 2020 ΤΑΖΟΓΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 2021 ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗ 2022 ΛΟΥΛΟΥΣΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 2023 ΜΑΧΑΙΡΙΔΟΥ ΜΑΡΟΥΛΑ ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ